Omdat de soort vaak vanuit aanplantingen verwildert, is het precieze verspreidingsgebied niet gemakkelijk te omschrijven. De kern van het natuurlijke areaal van kleine maagdenpalm ligt vooral in Midden-Europa en in mindere mate in West-Europa: de leemgebieden van Vlaanderen en Nederland vormen zowat de noordwestgrens van het areaal. Op de Britse Eilanden wordt de soort beschouwd als een archeofyt (PRESTON et al. 2002). In Noord-Europa ontbreekt ze, al is ze ingeburgerd in Noord-Duitsland, Denemarken en Zuid-Scandinavië. In het zuiden reikt het areaal tot Noord-Spanje, Zuid-Italië en de Balkan, in het oosten tot de Zwarte Zee, de Kaukasus en aansluitend Zuidwest-Azië. In België komt de soort wijdverspreid voor.
In Vlaanderen is kleine maagdenpalm vrij algemeen. Zeker in de Leemstreek en het aansluitende zandleemgebied en in de Voerstreek komt kleine maagdenpalm algemeen voor. Opvallende concentraties vindt men in de oud-boskernen. In de Kempen en in de Vlaamse Zandstreek komt de soort eerder lokaal voor. In hoeverre de populaties daar als natuurlijk kunnen worden beschouwd, is enigszins onduidelijk. We veronderstellen dat de meeste – zoniet alle – populaties op zandgrond teruggaan op verwildering vanuit tuinen. Het aantal vindplaatsen van kleine maagdenpalm breidt nog steeds uit: vermoedelijk is dat grotendeels toe te schrijven aan de populariteit van de soort als tuinplant en aan de toenemende verstedelijkingsgraad van Vlaanderen.
Kleine maagdenpalm is een schaduwminnende, altijdgroene soort van vrij vochtige tot matig natte loofbossen, bosranden, boswallen, oude houtkanten en hagen. Ze groeit meestal op lemige tot zandlemige, neutrale, voedselrijke en humeuze bodems met een goed verterende strooisellaag. Ze is – zeker in de Leemstreek – gebonden aan oud bos of bossen met een oude boskern. De soort wordt ook vaak aangeplant. Zeker nog tot het einde van de negentiende eeuw werd de plant courant als geneeskruid gebruikt. Als sierplant is de soort nog steeds heel populair. Dat verklaart waarom de soort nu op veel plaatsen buiten haar natuurlijke verspreidingsgebied verwilderd gevonden wordt.
Ga op zoek naar één of meerdere bomen die voldoen aan jouw criteria.
Wat weet jij over natuur, natuurbeheer en -beleid? Een overzicht van onze populairste testen.