Zwinduinen en -polders (zeno)

De Zwinduinen en polders werden in 2002 aangekocht door ANB. De voormalige eigenaar 'De Compagnie' legde daarbij wel randvoorwaarden naar de toekomstige invulling op. In ruil voor de overdracht kreeg zij tevens groen licht voor een ander bouwproject. Het gebied behoorde al van 1996 tot de SBZ en was ook landschappelijk beschermd. In december 2003 werd het erkend als Vlaams natuurreservaat. De wet bepaalt dat elk natuurreservaat een beheerplan moet hebben, opgemaakt in samenspraak met alle betrokken partijen, die verenigd zijn in een adviescommissie. Daarin staat gedetailleerd beschreven hoe men te werk wil gaan om de beschadigde natuur te herstellen, te onderhouden, en op een aangename manier open te stellen voor het publiek. In de Zwinduinen en polders kwam het er vooral op aan de menselijke ingrepen in het gebied weer weg te halen: wegen, bunkers, een golfplein, jumpingterrein en vliegveld. Voor de uitvoering en financiering van het beheerplan, werkte het Agentschap voor Natuur en Bos een LIFE natuurherstelproject uit dat de naam ZENO kreeg en dat in 2006 goedgekeurd werd door de Europese Commissie. ZENO staat voor ‘Zwinduinen Ecologische NatuurOntwikkeling’. Volgens de richtlijnen van LIFE, werd een gedetailleerde planning en budgettering opgesteld, gebaseerd op het beheerplan. Er werden 2 mensen aangeworven voor de coördinatie en communicatie van het project en de opvolging op het terrein. Concreet werden de volgende acties vooropgesteld: - Herstel vochtige duinvalleien en poelen door het verwijderen van struiken en verdiepen van bestaande poelen (doelsoorten: boomkikker, de kamsalamander en de rugstreeppad) - Herstel van de natuur in en rond de jachtputten: kappen van aangeplante bomen, verwijderen van slib uit de putten en afschuinen van de oevers. Zo ontstaat weer een betere waterkwaliteit, halfopen landschap en een verbinding tussen twee duingraslanden. - Herstel microreliëf Kleyne Vlakte: De oorspronkelijke geulen en het landschap in de Kleyne Vlakte worden hersteld door afgravingen. Zo zullen weer vochtige milieus ontstaan en wordt de Kleyne Vlakte aantrekkelijk voor waterafhankelijke zeldzame planten en dieren. Daarnaast wordt er hydrologisch onderzoek verricht naar de mogelijkheden tot vernatting en/of herverzilting van de Kleyne Vlakte. COMMUNICATIE In deze voorbereidingsfase is vooral intern gecommuniceerd over de plannen, teneinde tot een gedragen beheerplan te komen. ANB had daarbij als eigenaar en uitvoerder vanzelfsprekend voldoende bewegingsruimte. Toch werd ook de gemeente Knokke-Heist nauwgezet op de hoogte gebracht van alle denkpistes en vorderingen, ook buiten de adviescommissie om. Door de gemeente als een volwaardige partner te betrekken, werd wrevel uit het verleden opgelost en konden alle partners samen stappen zetten. PLANNING Gekoppeld aan de voorwaarden voor een Life-project hanteerde ANB een strikte timing, die succesvol werd gevolgd en afgerond. Dit was geen sinecure gezien de korte 'werkperiode' buiten het broedseizoen van 1/09 tot 31/03. De uitvoering van de werken gebeurde in diverse deelfasen. Daarbij werden de gemakkelijkste werken eerst aangepakt om meteen goede resultaten op het terrein te boeken. De moeilijkere werken werden uitstekend voorbereid (middels gedegen studies) en later ingepland. Dankzij het engagement en de capaciteiten van de projectmedewerkers werden alle activiteiten succesvol en tijdig afgerond. Tijdens de uitvoering van de werken ging ruime aandacht naar de communicatie met het brede publiek. Er werd een mascotte in het leven geroepen (een kleine zilverreiger), die terugkwam op informatieborden, de website en de folder. Een drukbezochte informatie-avond luidde de start van het project in. In de contracten met de aannemingen was opgenomen dat zij verplicht informatieborden moesten plaatsen tijdens de duur van de werken. Al deze inspanningen leidde tot een ruim draagvlak, zelfs bij het tijdelijk afsluiten van bepaalde zones in het gebied. Enkel bij het kappen van bos en hinder veroorzaakt door zwaar werfverkeer, doken communicatieproblemen op. Deze werden echter snel opgepakt en opgelost, zodat geen blijvende schade of wrevel optrad.