Bouwen aan groenexpertise

Verdroging

Definitie:

Verdroging is het verschijnsel waarbij de stand van het grondwater daalt ten opzichte van het oorspronkelijke, 'natuurlijke' waterpeil of waarbij water met een andere kwaliteit uit andere gebieden (gebiedsvreemd water) het lokale grondwater vervangt. Verdroging houdt met andere woorden in dat de waterinhoud van de bodem verminderd en het grondwaterpeil daalt door menselijke invloeden. Het heeft dus niets te maken met eventuele schommelingen van het grondwaterpeil door klimaat- en weersveranderingen.

Verdroging in het gebied wordt grotendeels veroorzaakt door een overmatig watergebruik. Bijvoorbeeld door het onttrekken van grondwater voor landbouw, industrie en openbare drinkwatervoorziening. Daarnaast zorgen de uitbreiding van verharde oppervlakken (gebouwen, parkeerterreinen, wegen), gewijzigde landbouwgebruiken en het verdwijnen van randbegroeiing rond grachten en wegen ervoor dat het regenwater onvoldoende in de grond kan sijpelen. Het loopt snel weg langs ingebuisde grachten en rechtgetrokken of uitgediepte waterlopen zodat het gebied verder verdroogt. Een natuurgebied heet verdroogd wanneer de grondwaterstand in dat gebied te laag is voor aanwezig natuur. De oorspronkelijke verscheidenheid aan planten en dieren (biodiversiteit) is verdwenen door vochttekort, verschillen in mineralisatie en/of kwel of door te lage waterstanden in sloten. Ook de samenstelling van het water verandert, waardoor bepaalde plantensoorten verdwijnen. Bij verlaging van het waterpeil komt vaak ook organisch materiaal in contact met zuurstof. Zoals veen dat in de bodem zit of afgestorven plantenmateriaal dat op de bodem ligt. Dit organisch materiaal zal afbreken en zorgen voor vermesting. Bij veen in de bodem zal door het vergaan van het veen de bodem inklinken (zakken).

Uitgebreid:

Wanneer de oorzaken van de verdroging gekend zijn en men een streefbeeld voor het gebied na herstel heeft opgemaakt, volgt een keuze van de te nemen herstelmaatregelen (hydrologische en/of beheers). Die keuze wordt niet alleen bepaald door de verwachte effectiviteit van de maatregel maar ook door de kosten en het bestuurlijke en maatschappelijke draagvlak voor de vooropgestelde ingrepen. Hydrologische maatregelen willen de oorspronkelijke grondwaterstand of kweldruk terugbrengen. Het gaat daarbij om bijvoorbeeld het verminderen van grondwaterwinning in de omgeving of het tegengaan van drainage tengevolge diepe sloten en kanalen in het gebied. Andere mogelijkheden bestaan uit het instellen van een bufferzone rondom het natuurgebied en het handhaven van hogere waterpeilen in de sloten zodat de grondwaterstand in natuurgebieden aanzienlijk verhoogd wordt. Bovendien kunnen hydrologische ingrepen gecombineerd worden met beheersmaatregelen zoals het herstel van het oorspronkelijk reliëf van het landschap, waarbij een al te voedselrijke toplaag van de bodem wordt verwijderd (plaggen). Een bijzondere beheermaatregel is het agrarisch natuurbeheer waarbij er beheerovereenkomsten omtrent water gesloten worden met landbouwers.

Lectuur:

www.waterloketvlaanderen.be(opent nieuw venster) www.verdroging.nl(opent nieuw venster) www.volvanwater.be(opent nieuw venster)