Bouwen aan groenexpertise

Laatvlieger

Eptesicus serotinus

De laatvlieger is de enige vertegenwoordiger van het geslacht Eptesicus in Vlaanderen. De vleugelspanwijdte bedraag 315-381mm. Zijn gewicht varieert tussen 15g en 37g. Hij is een van onze grootste vleermuizen. Laatvliegers zijn overwegend donkerbruin van kleur en hebben een bruingele buik. Hij bezit een zwarte snuit en zwarte oren. Door zijn brede vleugels is hij wendbaar. Hij bezit brede vleugels en vliegt hierdoor relatief langzaam.
Beheer:
Zomerverblijfplaatsen. In Vlaanderen zijn enkel verblijfplaatsen van de laatvlieger bekend in gebouwen. Zijn voorkeur gaat uit naar zolders, maar ook spouwmuren en gevelbekleding van huizen worden als kolonieplaats gebruikt. Op deze plaatsen kan het tijdens de kraamperiode zeer warm worden, tot meer dan 50°C. In de verblijven zijn laatvliegers dikwijls moeilijk terug te vinden. Ze verstoppen zich graag tussen balken of in nauwe spleten. Ze worden zelden vrijhangend aangetroffen. Solitaire dieren (meestal mannetjes) worden soms aangetroffen achter vensterluiken. Laatvliegers zijn zeer plaatstrouw. Winterverblijfplaatsen. Vermoed wordt dat de zomerverblijfplaats door een aantal dieren ook als overwinteringsplaats gebruikt wordt. Ze verbergen zich dan op ontoegankelijke, dikwijls droge, vorstvrije plaatsen.
Gerelateerd onderwerp

Rabiës

De laatvlieger wordt gerekend tot de standvleermuizen. Ze blijven ter plaatse of leggen hooguit een paar kilometer af tussen zomer- en winterverblijf. Uitzonderlijk gaan ze ook veel verder (tot zelfs 330 km). Ongeveer 15 minuten na zonsondergang verlaten de laatvliegers hun verblijfplaats. De maximumafstand waarover ze zich van de kolonieplaats verwijderen, varieert meestal tussen 2 en 6 kilometer. In het voorjaar, tijdens de zwangerschap, zijn laatvliegers vooral de eerste uren van de nacht actief, waarna ze naar hun verblijfplaats terugkeren. Wanneer de jongen geboren zijn, keren de vrouwtjes een of meerdere keren per nacht naar de kolonieplaats terug. Deze periodes van afwisselend zogen en jagen kunnen dan tot de ochtend duren. In het najaar beperkt de activiteit zich opnieuw tot 1 jachtvlucht, die onmiddellijk na zonsondergang begint en hooguit enkele uren duurt. Voorlichting naar eigenaars van gebouwen met kolonies en naar aannemers die renovatiewerken uitvoeren is noodzakelijk om het duurzaam behoud van geschikte verblijfplaatsen te garanderen
Zijn sonar heeft een piekfrequentie tussen 24 en 27 kHz. De draagwijdte van de sonar varieert tussen 20 en 50 meter.
Maximumleeftijd:
21 jaar
Areaal:
De laatvlieger komt in Europa voor tot ongeveer de 55ste breedtegraad. Het zwaartepunt van de verspreiding is in Noordwest-Europa gelegen. Laatvliegers zijn gebonden aan het laagland. In gebergten zijn ze eerder zeldzaam. Ze bewonen dalen tot op een hoogte van 900 meter. In onze buurlanden is de soort algemeen. In Vlaanderen komt de laatvlieger wijd verspreid voor. De dichtheid is lager dan bij de dwergvleermuis. Zijn voorkeur gaat uit naar halfopen landschap met een afwisseling van akkers, weilanden, houtwallen en bossen zoals in de Antwerpse Kempen. De grootste concentraties worden aangetroffen in het oosten van de provincie Antwerpen en in het noordoosten van de provincie West-Vlaanderen. De Laatvlieger wordt gerekend tot de standvleermuizen (afstanden worden overbrugd tussen 40 en 50 km).
Levenscyclus en fenologie:
Vanaf eind april worden de kraamkolonies gevormd. Eind juni is de kolonie op maximale grootte. Het aantal varieert tussen enkele tientallen tot maximaal honderd individuen. De jongen worden geboren na een draagtijd van 45 tot 48 dagen. Er wordt slecht 1 jong per jaar geboren rond half juni. De jongen worden rond dezelfde tijd geboren. Half juli zijn de jongen zelfstandig en valt de groep uit elkaar. Een kolonie bestaat uitsluitend uit drachtige vrouwtjes of jonge, nog niet seksueel actieve dieren. Bij koude en overvloedige regenval is de sterfte zeer hoog. De gemiddelde leeftijd is 3 jaar.
Ecologie:
Deze soort heeft een voorkeur voor open en halfopen landschap. Jagen doen ze langsheen opgaande vegetatie. Steeds op enige afstand ervan verwijderd omdat daar dikwijls grote concentraties insecten zijn. Uit mestonderzoek blijkt duidelijk een seizoensgebonden variatie in de prooien. Zo staan meikevers in het voorjaar op het menu. Sluipwespen, langpootmuggen en in mindere mate worden ook nachtvlinders gegeten. Tijdens de zoogperiode worden junikevers en mestkevers gegeten. Kokerjuffers en schietmotten zorgen voor voldoende prooiaanbod. Tuinen, parken, boomgaarden en begroeide oevers in de omgeving van de kolonieplaats behoren ook tot hun jachtgebied. De prooien worden meestal in de lucht gegrepen. Soms worden prooien van de grond af gegrepen.
Rode lijst:
Niet bedreigd
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Ja
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 3 (Bijlage 4 habitatrichtlijn)
Bedreigingen:
De voornaamste bedreiging vormt het verdwijnen en verstoren van geschikte winter- en zomerverblijfplaatsen.
Indicator voor:
Landschapsconnectiviteit
In samenwerking met: