Bouwen aan groenexpertise

Tweekleurige vleermuis

Vespertilio murinus

De Tweekleurige vleermuis is een middelgrote vleermuis met relatief smalle vleugels en een vleugelspanwijdte van 27 tot 33 cm. De Nederlandse naam verwijst naar de donkerbruine rugvacht met opvallende witte haarpunten. De licht gekleurde buikzijde steekt scherp af tegenover de rugzijde.
Beheer:
De tweekleurige vleermuis is een middelgrote soort met vrij smalle vleugels die aangezien ze rotsachtige gebieden verkiezen, zich aangepast hebben aan de stedelijke omgeving en daarbij gebouwen gebruiken als verblijfplaats.
Voorlichting naar eigenaars van gebouwen met kolonies en naar aannemers die renovatiewerken uitvoeren is noodzakelijk om het duurzaam behoud van geschikte verblijfplaatsen te garanderen. Aangezien het hier om een migrerende soort gaat is het belangrijk om bij de inplanting van windturbines de impact ervan op deze soort te bestuderen.
Monitoring:
Aangezien de sonar sterk gelijkt op die van de laatvlieger is enige ervaring vereist in de herkennen van de soort. De meest eenvoudige manier om de soort te monitoren is door in het najaar langsheen hoge gebouwen te lopen (al dan niet met een detector) en te luisteren naar de baltsroepen die vrij goed met het blote oor te horen zijn op een frequentie van 14 tot 50 kHZ. Zelfs in periode met neerslag, sneeuw of lichte vorst kunnen baltsende mannetjes gehoord worden.
De Tweekleurige vleermuis is een middelgrote vleermuis met relatief smalle vleugels en een vleugelspanwijdte van 27 tot 33 cm. Het gaat om een typische rotsbewoner en kliffen van beboste berggebieden verkiest. Door hun voorkeur voor rotsachtige gebieden heeft deze soort zich gemakkelijk aangepast aan een stedelijke omgeving waar ze zich verschuilen in hoge gebouwen.
Maximumleeftijd:
12 jaar
Areaal:
De Tweekleurige vleermuis komt vooral voor in Centraal en Oost-Europa. België ligt aan de uiterste westrand van het verspreidingsgebied. De soort werd pas in 1989 voor het eerst in Vlaanderen aangetroffen en sindsdien zijn er sporadische waarnemingen, hoofdzakelijk in de kuststreek. In 1999 waren er sterke aanwijzingen voor een kraamkolonie in een flatgebouw te Knokke. Er is slechts één winterwaarneming bekend (Oostende, 2004). Mogelijk hebben (een deel van) de waarnemingen in Vlaanderen betrekking op zwervende dieren. De Tweekleurige vleermuis is bekend voor de uitgesproken trekbewegingen, waarbij grote afstanden (tot ca. 1.500 km) worden afgelegd tussen de winter- en zomerverblijven.
Weetje:
Een in Estland geringd dier werd 1.440 km zuidelijker teruggevonden in Oostenrijk. In Nederland zijn 2 kraamkolonies gevonden in woonhuizen.
Levenscyclus en fenologie:
De vrouwtjes werpen hun jongen rond begin juni wanneer de kraamkolonies op volle sterkte zijn. meestal brengen ze 2 tot uitzonderlijk zelfs 3 jongen voort. De mannetjes brengen de zomer dikwijls door in vrij grote groepen tot soms meer dan 300 dieren. Vrij laat in het najaar (eind oktober tot eind december) vertonen de mannetjes hun typisch baltsgedrag. Waarschijnlijk vindt in deze periode ook de paring plaats. Tweekleurige vleermuizen kunnen in het najaar vrij lange afstanden afleggen richting hun overwinteringsgebieden. Zo zijn er meerdere gegevens bekend van tweekleurige vleermuizen die meer dan 1400 km ver trokken. Opvallend is dat ze hierbij de kustlijn of grote rivieren als migratieroute volgen.
Verspreiding:
De meeste waarnemingen van deze soort worden gedaan langsheen de kustlijn, maar verder is de soort over geheel België aangetroffen tot zelfs in de Ardennen. De meeste dieren worden zowel in het voor- als najaar aangetroffen. Er zijn geen winterwaarnemingen van deze soort bekend uit België
Ecologie:
Winterverblijfplaatsen zijn nog maar zelden aangetroffen in Europa. Sporadische waarnemingen zijn beschreven in rotsspleten en nauwe ruimtes in gebouwen, grotten en kelders. De soort is opvallend kouderesistent en overwintert mogelijk ook in holle bomen. De soort gedraagt zich bij ons als een cultuurvolger die in allerlei spleten en holten in gebouwen in de stedelijke omgeving als alternatieve verblijfplaats verkiest. Dit als alternatief voor beboste, rotsachtige gebieden waar de soort van nature preferentieel voorkomt. Opvallend is dat ze ook aangetroffen worden in nauwe ruimten in hoge flatgebouwen. Rond deze hoge gebouwen meestal ook het baltsgedrag vastgesteld, die van nature in de oorspronkelijke leefgebieden gebeurt ter hoogte van rotswanden. Ook boomholten en vleermuiskasten worden in mindere mate als zomerverblijfplaats gebruikt. De dieren jagen meestal op grote hoogte boven waterrijke gebieden, bossen en halfopen agrarische gebieden. Net zoals bij Laatvliegers en Rosse vleermuizen worden ze in de stedelijke omgeving ook jagend rond lantaarnpalen waargenomen. Voor hun verplaatsing naar hun jachtgebieden zijn aaneengesloten, lijnvormige landschapselementen niet noodzakelijk.
Rode lijst:
Onvoldoende gekend
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Ja
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 3 (Bijlage 4 habitatrichtlijn)
Status:
Aangezien het hier om een soort gaat die slechts sporadisch aangetroffen wordt is het moeilijk om een duidelijk beeld te krijgen omtrent de status. De laatste jaren zijn er steeds meer en meer vondsten en/of waarnemingen, mogelijks profiteert deze soort van de opwarming van het klimaat.
Bedreigingen:
De voornaamste bedreigingen zijn het verdwijnen en verstoren van geschikte winter- en zomerverblijfplaatsen.
Typering:
Profiteert van opwarming
In samenwerking met: