Composthoop

Natuurlijk kan je best je gazon helpen door in de herfst de bladeren niet te laten liggen, maar in borders en onder struiken zijn het belangrijke bodembedekkers waartussen merels naar voedsel kunnen zoeken en die onkruid tegengaan. Niet alle bladeren horen dus op de composthoop.

Daarnaast is een composthoop wel belangrijk als verblijfplaats voor veel soorten. Er leven neushoornkevers in (zeker als er ook hakselhout tussen zit), egels maken er hun nest in (winternesten vooral in herfstbladhopen), er leven massa's pissebedden in die weer voedsel zijn voor insecteneters. Een composthoop kan je op twee manieren benaderen.

Een eerste manier is gewoon een hoop waar je al het plantaardig materiaal op gooit, maar waar je verder niks mee doet. Na grote tuinwerken zal je zien dat de hoop vrij groot kan zijn, maar na verloop van tijd klinkt dat allemaal weer in. Pas na vele jaren kan de hoop te groot worden waardoor je compost zal moeten afvoeren of gebruiken in borders. Maar als de toevoer niet te groot is kan er ook een evenwicht ontstaan tussen afbraak en aanvoer waardoor de hoop gemiddeld even groot blijft. Deze hopen zijn erg interessant voor soorten als neushoornkevers omdat ze jaren met rust worden gelaten. Het kan zinvol zijn een kleinere composthoop zo in te richten, ook al heb je een echte composthoop die je gebruikt voor de moestuin. Ook deze hoop zal op den duur mooie compost opleveren, maar vergeleken met de volgende methode heeft het twee nadelen. Het zal misschien ongewenste zaden bevatten en de voedingswaarde is veel lager. Alle stikstof is na verloop van tijd door bacteriën omgezet naar stikstofgas (fosfaten en kalium blijven wel aanwezig). Deze compost is vooral bruikbaar om de bodemstructuur te verbeteren.

Een tweede manier is dan een compostvat of compostbak waar je sneller compost in maakt dat je gebruikt in je tuin. Met deze compost krijgen je planten een prima voedingsbodem, naar bodemstructuur maar indien goed gemaakt bevat het ook stikstof. Behalve putje winter is ieder moment van het jaar geschikt om met composteren te beginnen. Compost maken is een kwestie van warmte, vocht en lucht. Eerst bewerken bacteriën en schimmels het materiaal. Ze verteren het voor en brengen wat extra eiwitten in, zodat kleine diertjes als wormen, springstaartjes en miljoenpoten er zich een weg doorheen kunnen knabbelen. Zij maken er fijne, kruimelige, voedzame en naar bosgrond geurende compost van. Voor je compostbak zoek je best een plekje achter in de tuin, in de halfschaduw. Een compostvat is meer geschikt voor een kleine tuin en staat liever in de zon. De kwaliteit van je compost begint met de ingrediënten die je er zelf ingooit. We zetten enkele tips op een rij.

• Maak beter geen gebruik van toevoegingen als kalk, houtas, klei, grond of compostversnellers.
• Zorg voor voldoende variatie in de ingrediënten: groen materiaal heeft bijvoorbeeld weinig structuur maar een hoog vochtgehalte (vb. gras en groenteafval), bruin materiaal is droog en stug, maar zorgt voor structuur (vb. stro, houtsnippers). Houd wat grof materiaal in een zak bij de hand.  Er is materiaal dat er wat tussenzit zoals gemaaid grof gras.
• Verklein het materiaal, beter geen lang gras, uitgetrokken onkruid of takken. Versnipperen zorgt voor een snellere omzetting. Rijd met je grasmaaier over de uitgetrokken planten.
• Dek de composthoop af zodat het vocht en de warmte binnen blijft. De hoop mag niet kletsnat zijn, maar de compost moet wel vochtig aanvoelen.
• Probeer veel ineens te composteren. Pas bij grotere hoeveelheden krijg je de warme broei die nodig is om de vertering sneller te laten lopen en de ongewenste zaden (grotendeels) te doden. Een kubieke meter is bijna een minimum. Houd anders tuinafval apart en droog, en gooi om de zoveel maanden alles bij elkaar en bevochtig. Combineer het scheren van de haag met het maaien van het gazon en het wieden van de border. Dat is een prima combinatie om te composteren.
• Zet je compost eenmaal om na een paar weken. Je ziet nadien vanzelf als het klaar is, het heeft dan de textuur van potgrond. Dat is afhankelijk van het seizoen en of je de hoop vochtig (niet nat) genoeg houdt na een paar maanden.
• Zeef eventueel de grote stukken eruit en gebruik deze als structuurverbeteraar voor de nieuwe broeihoop.