Zomerlinde
Tilia platyphyllos
Habitat:
In Vlaanderen kwam zomerlinde in het wild vermoedelijk voor op niet te natte, vruchtbare (kalkhoudende) leembodems. Omdat dat de vruchtbaarste bodems waren, zijn ze al enkele duizenden jaren geleden in akkerland omgezet, waardoor het natuurlijke milieu van zomerlinde vrijwel integraal verloren ging. Het is zeer de vraag of er nog ergens in Vlaanderen oorspronkelijk inheemse zomerlinden voorkomen. De milieu-omstandigheden van geplante bomen zijn niet relevant voor een beschrijving van de natuurlijke vereisten van de soort.
Bos- en natuurbeheer
Bosverjonging:
- voor natuurlijke verjonging en bij aanplant is meestal wildbescherming nodig
- verjonging gaat goed vanuit hakhoutbeheer of vanuit wortelopslag
Houtkwaliteit:
- wit tot geelachtig hout, geen kernhout
- verspreidporig
- zacht, matig zwaar en verrot snel
- het fijne, zachte hout is ideaal voor houtsnijwerk en beeldhouwers
Ja, deze boom mag je gebruiken bij een bebossing of herbebossing waarvoor je subsidies aanvraagt bij Natuur en Bos.
Park-, Tuin-, Groenbeheer
Aandachtspunten bij beheer:
- door de neiging om dubbele toppen te vormen en de lage, zware, afhangende vertakking is een goede opvolging van de begeleidingssnoei is nodig
Ziekten en plagen:
- lindebladluis (Eucallipterus tiliae): niet problematisch voor de boom, maar de luis scheidt een kleverig vocht af (honingdauw), waarop dan een zwarte schimmel (roetdauw) gaat leven. Dit kan ongewenst zijn op parkeerplaatsen, terrassen, etc. Tilia platyphyllos is gevoelig voor luisaantasting
Verdraagt snoei:
- lindes hebben een onvoorstelbaar regeneratievermogen, T. platyphyllos is een zeer sterke boom
Interessante cultivars:
- Tilia platyphyllos 'Delft': vrij piramidale kroonopbouw, helder groen blad, vrijwel ongevoelig voor luis
- Tilia platyphyllos 'Laciniata': diep ingesneden, gedraaide bladeren, langzame groeier, 15 m
- Tilia platyphyllos 'Örebro': Zweedse selectie, smal piramidaal met opgaande takken, later uitzakken tot een eironde kroon, 17 m, trage groeier
Hinderlijke eigenschappen:
- gevoelig voor luisaantasting, dus honingdauw
- vormt veel stamvoetopslag (minder dan Hollandse linde)
Beschikbaarheid markt:
algemeen
Beschrijving
Nogal wat van de oudste linden in Vlaanderen behoren tot de kruising tussen zomer- en winterlinde. Lindenveredeling en kruising zijn zeker sinds de zestiende eeuw een Vlaamse specialiteit. Zomerlinde is vaak bijzonder lastig te onderscheiden van de hybride. Alleen een combinatie van kenmerken en een goede kennis van de (oude) cultuurklonen maken een correcte determinatie mogelijk. De belangrijkste onderscheidende kenmerken voor zomerlinde zijn: de sterk geribde, relatief grote, harde vruchten, de hangende bloeiwijze, de sterke (meestal witte) beharing op de nervatuur aan de onderzijde van het (meestal vrij grote, 7-15 cm lange) blad en de duidelijk zichtbare tertiaire nervatuur op de onderzijde van het blad.
Onderscheidende determinatiekenmerken:
Blad: scheef hartvormig blad, bladschijf 6 - 18 cm lang, toegespitste top, scherp gezaagde bladrand, donkergroene bovenzijde, kaal of zacht behaard, onderzijde lichter groen en blijvend zacht behaard (vooral op midden- en zijnerven)
Onderscheid met Winterlinde: (opgepast! Er bestaan veel hybriden met intermediaire eigenschappen):
- blad: is groter en loopt 14 dagen vroeger uit; onderzijde blad zacht behaard, met witte toefjes in de nerfoksels; nerven van de derde orde van onderen sterk uitspringend
- bloemen: per 3 - 5 bijeen (5 - 10 bij Winterlinde) in hangende tuilen (opstaand bij Winterlinde)
- nootjes: met duidelijk 3 to 5 uitspringende ribben
- de éénjarige twijgen zijn in de zomer nog dicht behaard
- de knoppen bezitten 3 grote schubben
Boomtype:
loofboom
Bladeren:
blad-/naaldverliezend
Groeisnelheid:
snel
Levensduur:
gemiddeld
Boomgrootte:
vormboom
30 - 35 m (occasioneel tot 40 m)
Bewortelingstype:
diepwortelend
Kroonvorm:
ovaal
breed eironde tot ronde kroon met afgeronde top, zware, onregelmatige stam met zware, lage en afhangende gesteltakken
Kroonbreedte:
gemiddeld 16 meter
Kroondichtheid:
half open kroon
Verspreiding
Areaal:
Zomerlinde komt voor in Zuid- en Midden-Europa en Zuidwest- Azië. Het natuurlijke areaal is echter nauwelijks nog te achterhalen doordat de soort frequent aangeplant werd. Pollenanalyses leveren een betrouwbaarder beeld op en bevestigen dat zomerlinde in België zeker inheems is. De huidige verspreiding levert echter een grotendeels door aanplant bepaald patroon op. Slechts voor ongeveer 3 % van de vindplaatsen zijn er aanwijzingen dat het om oorspronkelijk inheemse populaties gaat (oud hakhout, oude knotbomen, spaartelgen).
Areaalkaart
Verspreidingskaart van Zomerlinde, Flora-atlas 2006 (Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Van Landuyt Wet al. Nationale Plantentuin, INBO, Flo.Wer)
Verspreiding in Vlaanderen:
Zomerlinde is in Vlaanderen mogelijk volledig uitgestorven als inheemse boom, of in het beste geval nog slechts met enkele tientallen exemplaren aanwezig. Zekerheid hierover krijgen is vrijwel onmogelijk, maar genetisch onderzoek kan wellicht meer ophelderen, met als resultaat dat diverse bomen hun status van 'mogelijk oorspronkelijk inheems' zouden verliezen. Als ingeburgerde en verwilderde soort wordt zomerlinde wel nog frequent aangetroffen.
Standplaats
Bodemtype:
bodemvaag, geschikt voor alle bodemtypes
Bodemvocht:
Zuurtegraad:
Gevoeligheid voor spatzout tegen stam:
gevoelig
Gevoeligheid voor verdichting:
gevoelig
verdraagt geen verharding
Gevoeligheid voor zout in wortelzone:
gevoelig
Gevoeligheid voor windworp:
geen verhoogd risico
Gevoeligheid voor takbreuk:
geen verhoogd risico
Gevoeligheid voor zeewind:
gevoelig
Gevoelig voor voorjaarsvorst:
nee
indicator van matig vochtige tot vochtige standplaatsen
indifferent
Ellenberg wisselende waterstand:
nee
Ellenberg overstroming:
Deze soort kan niet tegen overstromingen.
Esthetiek
Sierwaarde omwille van bladvorm:
Neen, deze boom heeft geen sierwaarde omwille van de bladvorm.
Sierwaarde omwille van schors:
Neen, deze boom heeft geen sierwaarde omwille van de schors.
Periode van uitlopen van het blad:
Bladkleur in de zomer:
Groen
Bladkleur in de lente:
Bladkleur in de herfst:
Geel
Bloemkleur:
geel
Bloemkleur (mannelijk):
Bloemkleur (vrouwelijk):
Sierwaarde omwille van bloei:
Ja
Bloembeschrijving:
bloemen in hangende tuilen, 3 - 5 bijeen, duidelijk gesteeld schutblad (ca. 5 cm)
Geurend:
ja
sterk geurende bloemen
Draagt vruchten:
ja
omgekeerd eivormige nootjes (8 - 12 mm), grijs viltig behaard
Sierwaarde omwille van vrucht:
nee
Vruchten zijn eetbaar voor mens:
nee
Vruchten zijn giftig voor mens:
nee
Vruchttype:
eenzadige dopvrucht of noot
Verbreidingswijze:
wind
Ecologie
Dominante verjonging:
Nee, deze soort kan niet dominant verjongen.
snel
Vruchten zijn eetbaar voor dier:
Neen, deze boom heeft geen voor dieren eetbare vruchten.
Ecologische informatie:
zeer goede nectarleverancier
Rode lijst:
niet bedreigd
Invasieve exoot:
Nee
Relaties
- is een waardplant voor:
- is een indicator van een goede toestand voor:
Samenwerking en subsidies
Deze pagina werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van het LIFE-programma van de EU(opent nieuw venster) in het kader van het LIFE BNIP-project(opent nieuw venster).
Cursussen en boeken
-
Bomenwijzer
Ga op zoek naar één of meerdere bomen die voldoen aan jouw criteria.
-
-
Test jezelf
Wat weet jij over natuur, natuurbeheer en -beleid? Een overzicht van onze populairste testen.
