Inleiding: wat is soortbeheer?
Aan de ene kant doen we aan algemeen natuurbeheer, we maaien of begrazen de heide in zijn geheel of stukjes, zodat het raamwerk behouden blijft. Maar sommige kwetsbare soorten verdwijnen alsnog, ondanks goed natuurbeheer. We moeten verfijnen door middel van soortbeheer. De kwetsbare soorten hebben soms bijkomende maatregelen nodig. Na enig opzoekwerk maak je een soortbeschermingsplan, op maat gemaakt voor die ene soort. Soortbeheer kan ook gaan om het bestrijden van een soort, denk aan soorten die schade toebrengen aan huizen of plantgoed, dat noemen we overlastsoorten als ze inheems zijn of invasieve exoten als ze zijn ingevoerd. Het principe blijft hetzelfde, er wordt eerst op basis van de ecologie van de soort een plan opgemaakt. Dat plan bestaat uit volgende delen:
Is het hangen van nestkastjes soortbeheer? Leer er meer over in dit traject
- Huidige toestand in het gebied: hoe groot is de populatie, waar komen ze voor en waar niet, waarom, waarin wijkt de lokale populatie af van de literatuurgegevens (andere dichtheden, ander voedsel vb), hoe is de trend (vooruitgaand, achteruitgaand)?
Ook, de ecologie van de soort in kwestie: voedsel, nestplaatsbehoefte, grootte territorium, snelheid van populatietoename, wijze van natuurlijke regulatie (voedsel, vijanden, weer,...), ... - Gewenste toestand: waar wil je naartoe, moet de populatie groeien of net krimpen. Moet de schade verminderen? Moet de populatie stabiel blijven ondanks duurzaam gebruik (jacht, visserij), ...
- Welke maatregelen dienen genomen te worden om die gewenste toestand te bereiken? Welk knelpunt moet worden opgelost, en als er meerdere knelpunten zijn, moet er voor elk probleem een oplossing worden voorgesteld. Is dat het voorzien in nestgelegenheid, meer voedsel, ontsnippering, concurrenten uitschakelen (invasieve exoten vb), predatorenreductie, ...?
- Monitoring: hoe ga je meten of je maatregelen zin hebben? Het aantal dieren tellen, dichtheden meten, de schade opmeten, ...? Als je na een paar jaar ziet dat de gewenste situatie niet dichterbij komt, moet je op tijd bijsturen.
Elk soortbeheerplan zal dus bovenstaande hoofdstukken bevatten.