Stedelijke uitdagingen voor bomen

Inleiding

Een boom in de stad… Eigenlijk is dat een beetje zoals een vis op het droge. In een bos zijn bomen omgeven door andere planten. Van kleine kruiden tot waanzinnige woudreuzen. Het is er fris en koel, met hun wortels kunnen ze onbelemmerd wroeten in de bodem en hun takken kunnen naar het licht toe groeien. Het water kan de bodem infiltreren en de bodemorganismen zetten hun blaadjes terug om in voedingsstoffen. Het bos zorgt voor hen en zij zorgen voor het bos.  In een stad is dat anders, daar krijgt een boom heel andere uitdagingen voorgeschoteld. Als we bomen willen helpen die uitdagingen te overwinnen, moeten we eerst weten welke deze uitdagingen zijn.

Bomen hebben dus heel wat te verduren in een stad, maar ook buiten de stad kan de omgeving in de Lage Landen al redelijk verstedelijkt zijn, met alle gevolgen van dien. We moeten stadsbomen dus ondersteunen om hen vitaal te houden. Bomen vormen de verbinding tussen aarde en lucht. Het medium van deze verbinding is water. Hier bespreken we hoe een stedelijke omgeving een boom het vuur aan de schenen legt via drie invalshoeken: water, aarde en lucht. Je zal al snel merken dat deze drie elementen onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Op het punt waar al deze elementen samenkomen, wel, daar staan bomen.

Samenvatting

De waterdynamiek in een boom is bepalend voor diens gezondheid. Via dit water vormen bomen de verbinding tussen aarde en lucht. In een natuurlijke omgeving valt neerslag op de bodem, waar het infiltreert. De bomen nemen het bodemvocht op via de wortels en transporteren deze via de stam naar het bladerdek. Ter afkoeling verdampt de boom water via de bladeren in de atmosfeer. In een stedelijke omgeving wordt de watercyclus van bomen sterk verstoord. Het is aan de mens om boomsoorten toe te passen die deze uitdagingen te baas kunnen.

In een stedelijke omgeving valt de neerslag op de ondoordringbare ondergrond. Meer dan de helft vloeit af. Een deel kan infiltreren, maar door de compactatie gebeurt dit zeer traag. De wortels van de bomen nemen het water op, al is er maar een klein volume beschikbaar voor hun wortels. Via de stam wordt het water naar het bladerdak getransporteerd. De stadslucht is warm en droog. De bladeren verdampen dus enorm veel water, soms meer dan kan worden aangevoerd. Wanneer een boom wordt aangeplant in de stad, moet diens standplaats de nodige aandacht krijgen om waterinfiltratie toe te staan.

Het feit dat bomen kunnen groeien in steden toont aan dat ze ware kampioenen zijn. We moeten ons bewust zijn van de uitdagingen die we onze kampioenen voorleggen. We moeten de juiste kampioen inzetten bij de juiste wedstrijd en de juiste tactiek gebruiken. Op die manier geven we bomen en mensen in de stad een kwaliteitsvolle leefomgeving.

Auteur: Vito Leyssens