Aalscholver

Leefgebied en trend

Nagenoeg alle kolonies wordt jaarlijks goed geteld waardoor we een quasi volledig beeld hebben van de populatiegrootte en trend in Vlaanderen. Nadat in 1993 voor het eerst in meer dan 25 jaar opnieuw succesvolle broedgevallen werden opgetekend, kende de Aalscholver een gestage toename tot in 2006. Daarna stagneerden de aantallen op een niveau van ongeveer 1250 broedparen. Een lichte afname in de periode 2010-2013 werd gevolgd door een nieuwe toename, waarbij het aantal bezette nesten steeg tot meer dan 1450 in 2018 (verdeeld over 28 kolonies). In veel van de oudste en grootste kolonies vond tijdens de laatste 10 tot 15 jaar een aanzienlijke afname plaats, zoals in de Eendenkooi te Merkem (van 256 paar in 2006 naar 74 in 2018) en de Bourgoyen-Ossemeersen te Drongen (van 136 in 2009 naar 62 in 2018). Het deels verlaten van deze kolonies heeft vaak te maken met een verminderde kwaliteit van de nestbomen. Vaak verplaatsen de vogels zich dan naar een ander geschikt gebied in de omgeving (indien aanwezig). Her en der zijn het voorbije decennium nog nieuwe gebieden gekoloniseerd waardoor de afname in de oudste kolonies gecompenseerd wordt. De toename van de Vlaamse populatie tijdens de laatste vijf jaar kan zelfs volledig toegeschreven worden aan één enkele broedkolonie te Oostduinkerke. Het aantal broedparen steeg er van 62 in 2012 tot 491 in 2018. Foerageren doen de broedvogels hier bijna uitsluitend op de vlakbij gelegen Noordzee. We vermoeden dat een hoog voedselaanbod een belangrijke sleutel is tot het succes van deze kolonie.

In Wallonië varieerde het aantal broedparen in de periode 2013-2018 tussen 376 en 393 (med. Jean-Yves Paquet). Samen met nog een 20-tal broedparen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geeft dit voor 2018 een Belgisch totaal van ca. 1850 bezette nesten.

In een internationale context blijft het aantal Aalscholvers in ons land eerder bescheiden. De totale Oost-Atlantische deelpopulatie van de continentale ondersoort sinensis - waartoe ook de Vlaamse populatie behoort - werd in 2012 geschat op 36.900 paren, waarvan ruim 23.000 in Nederland. Een raming voor de volledige Europese populatie bedroeg 363.300 tot 378.600 paren, met vooral groteaantallen rond de Baltische Zee en in de regio van de Zwarte en Kaspische Zee. Bij onze noorderburen zijn de aantallen broedvogels recent licht afgenomen. In 2018 nestelden er naar schatting 20.800-21.200 paren.