Bouwen aan groenexpertise

Grauwe gors

Miliaria calandra

De Grauwe gors is flink gebouwd voor een gors, groter dan een mus en grijs-bruin gestreept met een lichtere buik. De oogring is wit en de snavel rozegeel. Hij valt dus niet erg op, maar gelukkig is zijn zang karakteristiek, een herhaalde 2 seconden durende strofe, beginnend met een viertal losse klanken die versnellen tot een metaalachtige triller die in toon en volume toeneemt en vervolgens uitsterft. Van ver klinkt het als een rinkelend sleutelbosje.
De Grauwe gors is een typische bewoner van open, kleinere akkertjes met zangplaatsen zoals weidepalen, een boompje of graanstengels. Gezien de sterke intensivering van de landbouw de laatste decennia is het nu een van de meest bedreigde vogelsoorten van Vlaanderen.

Leefgebied en trend

De teloorgang van de Grauwe Gors in Vlaanderen is al langer bekend. In iets meer dan 25 jaar tijd nam de populatie af van ca. 1500 broedparen tot 40-45 paren in 2018-2019. Grauwe Gorzen komen nu enkel nog voor in een 10-tal 5x5 km blokken in het uiterste zuidoosten van Vlaams-Brabant en aangrenzend in het zuiden van Limburg. Ondanks de inzet van allerlei lokale maatregelen om het tij te keren, lijkt de soort binnen afzienbare tijd als broedvogel te verdwijnen uit Vlaanderen. Onder impuls van de Werkgroep Grauwe Gors verrichten vrijwilligers in het laatste kerngebied van de soort in Vlaanderen onderzoek naar de effecten van PDPO-beheerpakketten in functie van akkervogels die door de Vlaamse Landmaatschappij gesubsidieerd worden. (voor een uitgebreide beschrijving, zie Verdonckt et al. 2019).  In Nederland is de soort ondertussen geen jaarlijkse broedvogel meer en in de periode 2013-2015 werd maar één geslaagd broedgeval ontdekt.

Ecologie:

De Grauwe gors broedt in akkers, cultuurlandschappen, graslanden, ruderale terreinen. Het is geen trekvogel, in de winter zoekt hij in het landbouwlandschap naar zaden en granen. Je vindt hem op zadenrijke (onkruidrijke) (graan)stoppels, extensievere graslanden, ruderale terreinen of anderszins zadenrijke habitats in open gebied. Dat soort habitats is nu zeer schaars, en de vogel overleeft grotendeels in voor hem aangelegde winterakkers.

Grauwe gorzen zijn alleseters. In de lente en zomer worden insecten zoals vlinders, spinnen, duizendpoten, slakken en wormen gegeten, naast uiteraard granen (tarwe, haver, gerst) en zaden van kruiden en grassen.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 2 (Beschermd 2)
Status:
Rode Lijst POP-VL KT-VL LT-VL KT-BEL LT-BEL Trend Europa
Enstig bedreigd 40-120 -95% Afname -50% -90% NS
  • Rode lijst: De Rode Lijst-status van de soort in Vlaanderen op basis van Devos et al. (2016)
  • Pop VL: de minimale en de maximale broedpopulatie in Vlaanderen in de periode 2013-2018.
  • KT-Trend: de kortetermijntrend (2007-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • LT-Trend: de langetermijntrend (1980-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • Trend Europa: de gerapporteerde trendrichting op basis van data verzameld in 26 Europese lidstaten in de periode 2008-2018 (bron: www.ebcc.info(opent nieuw venster))
  • NS = niet significant
Gevoelig voor:
Grootschalige landbouw
Biotooptype:
Akkers
In samenwerking met: