Kleine zilverreiger

Leefgebied en trend

De Kleine zilverreiger is een middelgrote, volledig witte, slanke reiger met smalle zwartachtige snavel, zwarte poten en kenmerkende heldergele tenen. In zomerkleed zijn er twee lange kruinveren aan het achterhoofd en sierveren op de rug. De eerste broedgevallen van Kleine Zilverreiger in Vlaanderen dateren van 1995 en werden opgetekend in de Zwinbosjes (en het aanpalende Zwinpark) te Knokke. In de daaropvolgende jaren deed zich hier een snelle toename voor, tot een maximum van resp. 33 en 35 paar in 2006 en 2007. In de periode 2008-2013 volgde een grote terugval door een reeks van koudere winters die nogal wat vorstslachtoffers maakten. In de periode 2015-2017 werden zelfs geen broedgevallen meer vastgesteld. In de loop van de laatste 20 jaar werden – naast het Zwin – in een tiental gebieden broedgevallen of broedpogingen genoteerd. De meeste daarvan waren éénmalig, zoals in het Schulensbroek (2001), het Rot te Antwerpen (2002), Hannecart te Oostduinkerke (2005) en De Kuifeend te Oorderen (2010). In recente jaren lijken een aantal nieuwe vestigingen een meer duurzaam karakter te krijgen. Sinds 2015 broeden elk jaar 3 tot 4 paar in Domein Ten Berghe te Koolkerke. Ook op De Blankaart te Woumen vinden sinds enkele jaren wellicht jaarlijks 1 tot 3 broedgevallen plaats in het moeilijk toegankelijke wilgenbroekbos. In 2016 kwamen 2 paar succesvol tot broeden in de Lepelaar-kolonie van de Verrebroekse Plassen op Antwerpen-Linkeroever. In 2017 en 2018 was hier telkens 1 paaraanwezig maar predatie zorgde voor het mislukken van de broedpogingen. Voor het eerst in jaren was er in 2018 opnieuw een nest aanwezig in de Zwinbosjes maar het blijft afwachten of de aantallen hier de komende jaren een even hoge vlucht zullen nemen als in de beginjaren van de 21ste eeuw. De toekomst van de soort lijkt in belangrijke mate te zullen afhangen van de beschikbaarheid van veilige nestplaatsen, naast het al of niet voorkomen van strenge vorstperioden. De soort zoekt graag aansluiting bij bestaande kolonies van Blauwe Reiger, Lepelaar of Aalscholvers. Het is wel opvallend hoe traag het herstel plaatsvindt na de crash in de periode 2008-2012, vooral dan in de Zwinstreek waar zich de belangrijkste broedplaats bevond. De trend in Vlaanderen loopt wel in grote lijnen gelijk met die in Nederland. Een snelle toename vanaf het einde van de jaren 1990 leidde daar tot een piek van ca. 165 paar in 2008, gevolgd door een sterke terugval en een gedeeltelijk herstel tijdens de laatste jaren (80-90 paar in 2017). In Wallonië komt de soort alleen in de moerassen van Harchies tot broeden. Na een eerste broedgeval in 2006 nam de soort er snel toe tot minstens 32 paar in 2018.