Natuur voor welzijn

Natuur voor welzijn

In de context van ‘natuur en welzijn’ betekent het concept ‘natuur’ dat men rekening houdt met de specifieke blik van ieder levend wezen. Stedelijke natuur kan dus een ruim spectrum van vormen inhouden die de open ruimte leefbaarder maken voor planten, dieren én mensen.

De natuur is een groene, biodiverse omgeving die gunstig is voor de emotionele, sociale, mentale en fysieke (ook microbiële) gezondheid van de mens. De luchtkwaliteit en de stilte die men er doorgaans vindt:

• zijn positief voor het welzijn,
• verminderen stress,
• bieden allerhande bewegingsmogelijkheden,
• bieden meer sociaal contact.

Naast beweging, ontmoeting en verplaatsing, vindt men in de natuur ook verbondenheid: het gevoel deel uit te maken van de natuur. Wanneer men zich verbonden voelt met de natuur, ervaart men minder vaak gevoelens van machteloosheid, angst en depressie en beleeft men vaker het leven als zinvol en voldoening gevend.

Deze ‘natuurverbondenheid’(opent nieuw venster) versterkt niet alleen het welzijn van de mens, maar ook dat van de natuur. Wanneer men voelt dat de natuur deel uitmaakt van het eigen leven, gaat men er automatisch beter zorg voor gaan dragen en haar willen beschermen. En dit heeft de inmiddels bedreigde natuur en biodiversiteit ook steeds meer nodig. Deze wederkerigheid zou weleens de ontbrekende schakel kunnen zijn tussen het welzijn van mens én natuur.

In Vlaamse zorgcentra lopen verschillende vergroeningsprojecten zoals therapietuinen en het organiseren van activiteiten in het groen (wandelen, ecologisch tuinieren, nestkastjes maken). Deze projecten vloeien voort uit de ervaringen van gemotiveerd personeel in de zorg en wetenschappelijk onderzoek dat de preventieve en herstellende werking van groen aantoont. De financiële ondersteuning is hier ook van groot belang, en verloopt vaak via subsidies van:

• de projectoproepen “Eenmalige inrichtingswerken die de sociale functie bevorderen”, “Natuur in je buurt” en “Inrichting van natuur in de Vlaamse Rand” (Natuur en Bos),
• de plattelandsprojecten PDPO (VLM en provincies),
• de preventie van agressie en vrijheidsberoving (VIPA).

De lessen uit de praktijk over welzijn, biodiversiteit en natuurverbondenheid in en nabij elf bevraagde zorgcentra verspreid over verstedelijkt gebied in Vlaanderen zijn gebundeld in de Oriëntatiegids natuur voor welzijn(opent nieuw venster) van het INBO, gepubliceerd in 2022 in samenwerking met Natuur en Bos. Een handige werkwijze 'natuur voor welzijn' vind je achteraan de gids èn op de volgende Ecopedia-pagina.