Kapmes

Het gewone Belgische kapmes heeft een rechte snede van ongeveer 20 cm lang en wordt vooral gebruikt om klein takhout te verwerken. Het Zwitserse gertelmes heeft een snede van ongeveer 25 cm die eindigt in een gebogen punt. Het handvat eindigt op een haak, waardoor je minder kracht nodig hebt om het kapmes vast te houden als je zwaait. De gebogen punt is handig om takhout naar je toe te trekken en op te tillen. Als je de achterkant van de gebogen punt met je andere hand vastneemt, kun je het gertelmes zo ook als trekmes gebruiken, bijvoorbeeld om een boompje te ringen. 

Recente, gewone kapmessen zijn gemaakt van 3 à 4 mm dik staal en zijn dus vrij licht. Je kunt ze best gebruiken voor het doorhakken van takken van maximaal 3 à 4 cm of iets dikker bij zachte houtsoorten. 

Een kapmes is een slaggereedschap. Dat wil zeggen dat de kracht voor het hakken uit de snelheid van het werktuig komt. Je weet daardoor bijna zeker dat het werktuig regelmatig zal 'doorschieten'. Om veilig te werken, hak je dus best steeds weg van het lichaam. Bij rechtstaand hout hak je schuin naar beneden, waarbij de baan van het werktuig nooit naar je been gaat. 

Bij rechtstaande boompjes en struiken gaat het doorhakken nog iets beter als er lichte spanning op staat. Buig hiervoor de scheuten naar je toe en hak in de gespannen bolle kant. Hou hierbij je andere hand ver genoeg weg.

Een kapmes met een lange steel (of kapsikkel?) heeft een groter bereik dan een gewoon kapmes. Naargelang de dikte van het blad, kan dit gereedschap voor uiteenlopende taken gebruikt worden. 

De dikte van het blad, en daarmee het gewicht en de robuustheid, is erg bepalend is voor het gebruik. De variant met het dunnere blad (+/- 3 mm), is vrij licht en is daarmee handig om kruidachtige vegetatie te maaien. Het vrijstellen van bosplantsoen van ruigtekruiden gaat hiermee erg vlot, als het gereedschap goed scherp is tenminste. Een belangrijk voordeel tegenover een bosmaaier is dat je hiermee het plantsoen bijna nooit beschadigt!

De dikkere variant (5 à 6 mm) is veel zwaarder, wat maakt dat dit kapmes veel minder geschikt is om kruidvegetatie te maaien. Je kan er namelijk niet de snelheid mee halen die je nodig hebt om zacht plantaardig materiaal door te snijden. Dit kapmes is eerder bedoeld om takhout door te hakken: een verwilderde haag snoeien, struweel verwijderen, bomen vrijstellen van houtige vegetatie,… Naar verluidt werd het zelfs gebruikt in hoogstammige knotbomen, om loofvoeder te oogsten. Deze werktuigen hebben een paar belangrijke voordelen tegenover een bosmaaier: stil, licht en weinig omslachtig in gebruik. 
Let wel, voor het verwijderen van ineengestrengelde bramen zijn ze niet zo praktisch als een bosmaaier met een hakselmes, en taai gras snijden doen ze ook niet vlot.

In botte toestand hebben deze kapmessen alleen maar nadelen. Het is dus belangrijk dat je ze goed leert slijpen en dan scherp houdt door regelmatig afwetten (bv. met een fijne zeiswetsteen). De gekromde snede is echt niet gemakkelijk om te slijpen, want je vindt bijna nooit een bijpassend bolle wetsteen. Het gebruik van een bol stuk hout met polijstpasta kan uitkomst bieden om de snede heel fijn af te werken.