Bouwen aan groenexpertise

Turkse tortel

Streptopelia decaocto

Leefgebied en trend

De Turkse tortel is een kleine grijze duif met een zwart nekbandje. Ze staat gekend voor haar enorme expansie in Europa in de 20ste eeuw. In enkele decennia heeft ze het volledige continent veroverd. De dieren komen nu vooral voor in tuinen en zijn opvallend mak. Ze leven van zaden en bessen. Ze komen in het voorjaar en zomer vooral in koppeltjes voor. Na één van de meest opmerkelijke kolonisaties van de 20e eeuw, lijkt het erop dat het hoogtepunt van de Turkse Tortel bereikt is en lokaal worden in Europa recent soms (forse) afnames gemeld. In Vlaanderen neemt de soort nu duidelijk af in suburbaan en urbaan gebied. Elders houdt ze stand of zijn de afnames marginaal klein. De mogelijke oorzaken van deze terugval zijn nog onbekend. Mogelijk speelt vooral in de steden een toegenomen concurrentie met Houtduif een rol terwijl de soort blijkbaar ook erg vatbaar is voor het geel. In Nederland is de afname minder uitgesproken en is er eerder sprake van een verschuiving van het zwaartepunt in de verspreiding naar het westen van het land.

Beheer:

Turkse tortels zijn gevoelig voor strenge winters, ze overleven dan gedeeltelijk op voederplankjes en van bessenstruiken in tuinen. Ze broeden in Aangezien het een van de algemeenste vogelsoorten is, zijn speciale beschermingsmaatregelen niet nodig.

Monitoring:

Turkse tortels zijn mak en kunnen in het voorjaar, voor er jongen zijn, goed geteld worden.

Maximumleeftijd:
15 jaar
Levenscyclus en fenologie:

De Turkse tortel maakt meerdere legsels per jaar, 3 tot 6 en zelfs 9 legsels zijn vastgesteld. Soms wordt een nieuw nest begonnen als de vorige jongen nog gevoederd worden. Binnen de 4 maanden kunnen jonge dieren aan een eigen nest beginnen. Vooral bij kolonisaties van nieuwe gebieden worden een snelle reproductie en grote trekafstanden vastgesteld. Turkse tortels komen vooral in koppels voor, in de winter vormen ze soms groepen en maken dan gezamelijke slaapplaatsen.

Verspreiding:

De soort staat bekend om een van de spectaculairste expansies ooit: in 40 jaar tijd heeft de vogel een gebied ingenomen van 2,5 miljoen vierkante kilometer. In de 19de eeuw was kwam de soort in Europa niet voor, wel van Klein-Azië tot China. Na 1925 heeft de Turkse tortel de Balkan overgestoken en het eerste broedgeval werd in België in 1955 vastgesteld. Nu staat ze in de top tien van meest algemene tuinvogels. Turkse tortels zijn sedentair, de jonge dieren leggen maar een kleine afstand af voor ze zelf aan een nest beginnen, meestal minder dan enkele kilometers. Als de populatie in expansie is worden soms jonge vogels honderden tot zelfs duizend kilometer ver gevonden. Maar eenmaal de populatie zich gevestigd heeft komt dat bijna niet meer voor.

Ecologie:

Het dier zoekt voornamelijk op de grond naar plantaardig voedsel als zaden en bessen. Ze zijn ook vaak te zien op voederplanken, vooral als er zaden of broodkruimels worden aangeboden. Insecten worden ook gegeten.

Rode lijst:
Niet bedreigd
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 2 (Beschermd 2)
Status:
Rode Lijst POP-VL KT-VL LT-VL KT-BEL LT-BEL Trend Europa
Momenteel niet in gevaar 50 000-100 000 -22% Stabiel +40% +76% Toename
  • Rode lijst: De Rode Lijst-status van de soort in Vlaanderen op basis van Devos et al. (2016)
  • Pop VL: de minimale en de maximale broedpopulatie in Vlaanderen in de periode 2013-2018.
  • KT-Trend: de kortetermijntrend (2007-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • LT-Trend: de langetermijntrend (1980-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • Trend Europa: de gerapporteerde trendrichting op basis van data verzameld in 26 Europese lidstaten in de periode 2008-2018 (bron: www.ebcc.info(opent nieuw venster))
  • NS = niet significant
Typering:
Cultuurvolger
Biotooptype:
Bosranden
Tuinen
In samenwerking met: