Bouwen aan groenexpertise

Femelslagstructuur

het verwijderen van groepjes bomen

Definitie:

Femelslag is een kleinschalige bosbouwtechniek waarbij door middel van kapbeheer wordt ingegrepen om een meer natuurlijke soortensamenstelling (een mozaïekstructuur) en een verjonging van het bosbestand te bekomen. Bij femelslag worden groepjes van bomen of vlekken gezamenlijk gekapt. De ontstane open plekken vormen kleine verjongingseenheden. In een femelslagstructuur zullen de bomen van dezelfde leeftijd gegroepeerd staan. De oppervlakte van deze vlekken varieert van 0,3 tot 1 ha en dit leidt uiteindelijk tot een mozaïekstructuur in het bos.

De femelslag verschilt van de plenterslag in die mate dat men bij femelslag grotere groepen bomen samen zal kappen, terwijl bij plenterslag individuele bomen worden gekapt. Bij femelslag zal men iets grotere zones kappen (0,3-1 ha) dan bij plenterslag het geval is (maximum 0,3 ha). Zowel plenterslag als femelslag zijn reguliere beheervormen. Variabel dunnen en lichten wordt vaak bij omvormingsbeheer gebruikt.

 
Uitgebreid:

De grootte van de groepen heeft een invloed op het uiteindelijke uitzicht van het bos. Als de groepen groot genoeg gemaakt worden, kunnen de jonge boompjes van soorten die veel licht nodig hebben (zie lichtboomsoorten) opgroeien. Wanneer slechts kleine groepen weggekapt worden, kunnen alleen soorten die schaduw kunnen verdragen (zie schaduwboomsoorten) verjongen. Door met de grootte van de verjongingsgaten te spelen, kan de bosbeheerder de soortensamenstelling van het bos enigszins sturen.

Een belangrijk voordeel van femelslag is dat, door het bos in groepen te kappen, er een bos met een divers uitzicht ontstaat. Zo zijn bijvoorbeeld sommige plekjes in het bos ouder dan andere of komen er verschillende boomsoorten voor. Een bos dat verjongd wordt door femelslag is interessant voor veel planten- en diersoorten. Het beschermende bosklimaat blijft immers altijd behouden. De verjonging van het bos kan door de natuur zelf gebeuren waardoor heel wat tijd en kosten worden bespaard. De mens kan er echter ook voor kiezen om zelf boompjes aan te planten. Een nadeel van deze bedrijfssoort bestaat erin dat het zeer belangrijk is dat men het bos goed kent. Men moet weten welke soorten in het bos voorkomen en hoe groot de groepen moeten zijn om er voor te zorgen dat jonge boompjes erin kunnen groeien (bijv. eiken hebben meer licht nodig waardoor de groepen groter moeten zijn dan bij beuken). In veel openbare bossen in Vlaanderen wordt femelslag toegepast. Men spreekt ook wel eens van groepsgewijze verjonging en beschouwt dit als een kleinschalige en meer ecologisch verantwoorde variant van de kaalslag.