Bouwen aan groenexpertise

Natuurtype: Dennen-Eikenbos met Amerikaanse eik

Dit bostype is een door aanplanting van Amerikaanse eik (en soms ook Tamme kastanje) verarmde vorm van het Dennen-Eikenbos. De grote, vlakke bladeren van beide soorten vormen een dikke, slecht verterende strooisellaag waardoor de kieming van andere soorten sterk wordt bemoeilijkt. De bedekking van de kruidlaag en de moslaag is dan ook zeer laag. Naast enkele juveniele boom- en struiksoorten komen alleen Gewone braam en Brede stekelvaren nog vrij frequent voor in de kruidlaag.
Verspreiding:

Het Dennen-Eikenbos met Amerikaanse eik vindt men vooral in de Kempen, maar ook in het Hageland en op de Vlaamse zandrug. Met 10 opnamen in het vegetatiemeetnet van de bosinventarisatie (Bos & Groen, 2001) heeft dit type een aandeel van 0,9 % van het actuele Vlaamse bosareaal. Dit stemt overeen met een oppervlakte van ca. 1200 ha.

Bodem:

Het Dennen-Eikenbos met Amerikaanse eik heeft een voorkeur voor droge tot matig natte zand- tot zandleembodems met een sterk gevlekte textuur B horizont of een humus en/of ijzer B horizont.

Ellenbergwaarden:

Het Dennen-Eikenbos met Amerikaanse eik wordt gekenmerkt door halfschaduw- tot lichtverdragende planten van frisse tot vochtige, tussen stikstofarme en stikstofrijke en tussen zure en matig zure bodems.

Natuurbeheer (onderhoudsbeheer) uitgebreid:

Het beheer van dit bostype stelt weinig problemen, gezien de vlotte natuurlijke verjonging en goede groei van Amerikaanse eik op deze arme gronden. Ook Tamme kastanje weet zich goed te handhaven. Vanuit een multifunctioneel bosbeheer is het behoud van uitgestrekte homogene bestanden van beide soorten echter ongewenst, en wordt het bostype best omgevormd naar een gemengd bos gedomineerd door inheemse soorten. In homogene bestanden is actieve omvorming met femelkap en inplanten van de gewenste soorten vaak de enige optie om menging te realiseren. In gemengde bestanden kan men de Amerikaanse eik of Tamme kastanje bij dunningen systematisch benadelen. Op plaatsen waar één van beide soorten massaal verjongt of opslag vormt na kapping zal het ook noodzakelijk zijn om in te grijpen in de onderetage. Dit moet doordacht gepland worden, anders ontstaat er binnen de kortste keren een dichte onderetage van Amerikaanse eik of Tamme kastanje, waardoor natuurlijke verjonging van andere soorten en herstel van de vegetatie niet mogelijk zijn. Dikkere bomen lopen minder snel uit nadat ze gekapt of geringd zijn. Na de omvorming kunnen de bosbestanden vrij snel evolueren naar een Dennen-Eikenbos met Bochtige smele en Pijpenstrootje (bostype I2) of een Eiken-Beukenbos met Adelaarsvaren (bostype H3). De daar beschreven bosbouwkundige behandelingen zijn dan ook mogelijk. Een belangrijk aandeel van dit bostype bevindt zich in oud-boskernen. De omvorming van dergelijke bestanden dient daar prioritair gerealiseerd te worden. Daar zijn de potenties voor het herstel van een waardevol Dennen-Eikenbos of Eiken-Beukenbos immers het grootst.

Grondwaterafhankelijk:
Niet van toepassing
Ontwikkelingsduur:

Dit bostype komt zowel in oude als in jonge bossen voor.

Natuurwaarde:

Bestanden die gedomineerd worden door Amerikaanse eik of Tamme kastanje zijn over het algemeen zeer soortenarm. Vooral Amerikaanse eik zal andere bijgemengde inheemse soorten (Zomer- en Wintereik, Ruwe berk, Beuk) wegconcurreren. De donkere bosbestanden hebben bovendien een dikke strooisellaag die zorgt voor een zeer soortenarme flora en fauna. De natuurwaarde van deze bestanden is over het algemeen zeer laag. Oude monumentale bomen kunnen niettemin een belangrijke nestplaats vormen voor holenbroeders en vleermuizen. Recent Duits onderzoek (Sammler, 2004) toonde ook aan dat Amerikaanse eik ongeveer dezelfde potenties zou hebben voor mycologische diversiteit als inheemse Eik, toch minstens voor de groep van ectomycorrhiza. Zwaar dood hout van Amerikaanse eik of Tamme kastanje kan ook voor allerlei dood hout organismen interessant zijn. Toch stelt men over het algemeen een armere fauna en flora vast dan bij inheems eikenhout (zowel qua aantal als qua soorten).

Recreatieve waarde:

De belevingswaarde van dit bostype is vrij hoog. Zeker in het najaar worden de herfstkleuren sterk geapprecieerd door de recreant. Gezien de beperkte aanwezigheid van een kruidlaag, is dit type ook geschikt voor het aanduiden van speelbossen.