Kemphaan

Leefgebied en trend

De Kemphaan is een middelgrote steltloper met een middellange, licht omlaag gebogen snavel. Mannetjes in zomerkleed hebben een spectaculaire kuif en kraag die zwart, wit, ros of blond kunnen zijn en opgezet kunnen worden. Ze zijn altijd duidelijk groter dan het vrij onopvallend getekend vrouwtje. Buiten de broedtijd zijn Kemphanen bruin geschelpt met lichte veren rond de snavelbasis. De juveniele vogels zien er uit als de adulten in de winter, maar hun onderdelen zijn warmer, egaal geelbruin getint en de bovendelen gelijkmatig geschubd met donkere veercentra. Volwassen mannetjes hebben altijd fel oranje poten. In de vlucht zijn in alle kleden een zeer smalle vleugelstreep en een witte insnijding aan de zijkant van de stuit zichtbaar. Het is een zeer zwijgzame vogel. Nadat in 1977 een laatste broedgeval van Kemphaan in Vlaanderen werd opgetekend, kwam een geslaagd broedgeval op de terreinen aan de Kluizendokken in de Gentse Kanaalzone in 2012 als een grote verrassing. Nadat midden juni een vrouwtje met afleidingsgedrag werd opgestoten, was er kort nadien een waarneming van twee onvolgroeide maar net vliegvlugge jongen. In de periode daarna werden geen broedgevallen meer vastgesteld, hoewel vooral in de IJzerbroeken in bepaalde jaren soms tot ver in mei baltsende groepjes aanwezig waren. Solitaire vrouwtjes met nest of jongen zijn echter zeer onopvallend en kunnen gemakkelijk gemist worden. Dit neemt niet weg dat het in West-Europa bijzonder slecht gaat met deze zeer kritische weidevogelsoort. Ook de Nederlandse populatie is inmiddels gedecimeerd en telde in de periode 2013-2015 nog hooguit 15-30 territoria.