Inhoud
1. Praktijkdag ExotenNet: Exotenbeheer door lokale besturen, van planning tot actie
2. Interprovinciale werkgroep invasieve uitheemse soorten - 30 mei 2023, Bokrijk: Een verslag
4. Open en FAIR data: een essentieel instrument voor het beheer van IAS
5. De LIFE MICA monitor, open data ter ondersteuning van de bever- en muskusrattenbestrijding
Praktijkdag ExotenNet: Exotenbeheer door lokale besturen, van planning tot actie
Iets voor u?
Een vraag: vind jij ook dat exotenbeheer niet eenvoudig is voor een lokaal bestuur? Ben ik een exotenbestuur? Hoe beslis ik dat ik een exotengemeente/beheerder ben en wat doe ik daar dan mee? Wat zijn de wettelijke verplichtingen voor lokale besturen en terreinbeheerders? Hoe stel ik een stappenplan op voor het beheer? Welke herkenningsapps bestaan er? Waar kan ik terugvinden welke exoten aanwezig zijn op mijn terreinen of in mijn gemeente? En hoe stem ik af met andere betrokken waterloop- of terrerinbeheerder palend aan mijn gebied? Hoe zeg ik ‘nee’ tegen een burger zonder weerstand op te wekken?
Een aanpakgericht programma voor lokale besturen en terreinbeheerders
Deze praktijkdag brengt antwoorden op jouw. Je krijgt een kapstok om aan de slag te gaan.
Vertrekpunt is het PRIUS-rapport(opent nieuw venster) (Deze studie over prioritering voor natuurbeleid van invasieve uitheemse soorten wordt helder gemaakt op de dag zelf en is ook al te downloaden) van ANB en INBO. Workshops, gesprekstafels met experts en ervaringsdeskundigen en een heuse ExotenMarkt tonen hoe u die richtlijnen omzet in de praktijk. Bekijk het volledig programma(opent nieuw venster) en de workshops(opent nieuw venster).
Praktisch
Locatie: Provinciehuis, Gouvernementstraat 1, 9000 Gent
Met de wagen: Parkeren kan in de ondergrondse parking aan het PAC Zuid (Woodrow Wilsonplein 2)
Met het openbaar vervoer: Het Provinciehuis kan je vlot bereiken met de fiets, de trein en de bus of tram.
Beperkt aantal plaatsen
Inschrijven is gratis, maar verplicht. Schrijf je voor 2 oktober 2023 in via het online inschrijvingsformulier (opent nieuw venster)en kies je workshops.
Meer info?
Surf naar de website van ExotenNet: https://exotennet.be/events/praktijkdag-exotennet-2023/(opent nieuw venster)
Contactinfo: exoten@oost-vlaanderen.be
Deze praktijkdag wordt georganiseerd in samenwerking met ExotenNet, RATO vzw, Provincie Oost-Vlaanderen (Dienst Integraal waterbeleid, dienst Leefmilieu, Dienst landbouw en platteland, Provinciaal proefcentrum voor Milieuonderzoek), Agentschap Natuur en Bos (ANB), Inverde, De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) en Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO).
Interprovinciale werkgroep invasieve uitheemse soorten - 30 mei 2023, Bokrijk: Een verslag
De praktijkdag van ExotenNet zal het dus hebben over beheer van exoten,
Mis de presentaties niet!
Op dinsdag 30 mei kwamen een kleine 50 geïnteresseerden uit alle hoeken van Vlaanderen samen om het exotenbeleid binnen de 5 Vlaamse provincies te bespreken en de aanpak van watercrassula binnen het LIFE RESILIAS project(opent nieuw venster) . Provincie Limburg zorgde voor een warm onthaal in het Provinciaal Natuurcentrum. In de namiddag konden de aanwezigen genieten van een veldbezoek op domein Bokrijk en domein Kiewiet alwaar zij een toelichting kregen rond het vijverbeheer en de aanpak rond watercrassula.
Alle presentaties van de sprekers kan je terugvinden op de website van ExotenNet.be(opent nieuw venster) .
Auteur: Anke Stefens (RATO vzw)
Poster Dierlijke IUS - NWSIUS (Nationaal Wetenschappelijk Secretariaat IUS)
Vers van de pers
Vorige zomer werden er voor de derde keer soorten toegevoegd aan de unielijst invasieve uitheemse soorten – ondertussen goed voor een totaal van 88 soorten:
-
32 van deze soorten zijn momenteel gevestigd in België;
-
28 soorten hebben ons land nog niet bereikt, maar zouden zich wel kunnen vestigen indien ze tot hier raken;
-
en 28 soorten kunnen zich hier niet vestigen wegens klimatologische redenen.
De Unielijst is erg divers en omvat bijvoorbeeld enkele zoogdieren, reptielen, mieren maar ook enkele bomen, grassen etc. Een aantal van deze soorten waren tot voor kort erg populair in de handel – zoals de rivierkreeftjes, de grondeekhoorn en planten voor in het aquarium - maar ook soorten die hier eerder per ongeluk zijn aanbeland kan je op de lijst vinden. Denk voor dit laatste bijvoorbeeld aan de Aziatische hoornaar, de wolhandkrab en zelfs een mariene alg.
Bestel onze poster.
Om je een beetje wegwijs te maken in deze diverse lijst zijn de tekenaars van het KBIN weer aan de slag gegaan en maakten zij in samenwerking met het Nationaal Wetenschappelijk Secretariaat voor Invasieve Uitheemse Soorten 2 prachtige posters – eentje met alle dieren van de Unielijst en eentje met alle planten. Hoewel deze posters ongetwijfeld bij sommigen onder jullie reeds trots op de muur prijkt, zal het bestelformulier speciaal voor de lezers van deze nieuwsflash nog 2 weken langer opengesteld worden - vanaf woensdag 28 juni tot zondag 16 juli 2023. De verzending is volledig gratis – maar wel beperkt tot maximaal 40 posters per bestelling.
Bestel nu!(opent nieuw venster)
Bekom ook een handige identificatiegids in zakformaat:
Rondlopen met een grote poster in het veld is natuurlijk niet erg handig... Daarom werd er ook een identificatiegids samengesteld in een zakformaat én spatwaterbestendig. De vernieuwde gids behandelt vragen, zoals:
Is een bepaalde soort al aanwezig in België? Waar komt ze voor?Waarom is de soort invasief? En hoe kan ik ze herkennen?
Een pdf van de gids is te bekomen via de Belgische nationale website van de Europese Verdordening van IUS(opent nieuw venster). Ze zullen ook gratis verkrijgbaar zijn in geprinte versie op de praktijkdag van exotennet 18 oktober 2023. Reden te meer dus om je in te schrijven!
Open en FAIR data: een essentieel instrument voor het beheer van IAS
Voor het beheer van invasieve exoten is een efficiënte respons essentieel: hoe sneller een waarneming tot bij de terreinbeheerder komt, hoe sneller deze kan ingrijpen. Zo’n snelle respons is enkel mogelijk wanneer de datastromen optimaal zijn. En hier wringt vaak het schoentje. Het beheer van invasieve exoten in België is namelijk verspreid over een groot aantal actoren. Het resultaat: gefragmenteerde data, vertraagde datastromen en verlies van gegevens.
Om gegevens echt bruikbaar te maken, moeten ze in de eerste plaats open en FAIR (opent nieuw venster)zijn. Met FAIR bedoelen we: we kunnen de data terugvinden (findable), opvragen (accessible), aggregeren tot een groter geheel (interoperable) en hergebruiken (reusable). Het is vaak voldoende om gegevens in een online, publiek toegankelijk depot (“repository”) te plaatsen. Zo’n repositories bieden vaak voldoende faciliteiten die de FAIR principes ondersteunen. De belangrijkste repository voor biodiversiteitsgegevens is GBIF(opent nieuw venster): the global biodiversity information facility. De gegevens op GBIF vormen de basis voor verschillende online tools die specifiek ontwikkeld werden voor een efficiënt beheer van invasieve exoten: zoals de LIFE RIPARIAS early alert tool(opent nieuw venster) en de LIFE MICA monitor.
Door uw gegevens op GBIF beschikbaar te maken draagt u bij tot verbeterde en versnelde datastromen. Dit is essentieel voor een efficiënt beheer van invasieve exoten!
De LIFE MICA monitor, open data ter ondersteuning van de bever- en muskusrattenbestrijding
Het LIFE MICA project bundelde gegevens over de bestrijding van muskus- en beverratten van verschillende actoren in Duitsland, Nederland en Vlaanderen. Hiervoor werden de gegevens over het aantal vangsten van verschillende actoren, samen met gegevens uit citizen science bijeengebracht in een online dashboard: de LIFE MICA monitor.(opent nieuw venster) Deze toont een overzicht van alle waarnemingen van muskusratten en beverratten (zowel vangsten als veldwaarnemingen) in Vlaanderen, Nederland en Duitsland. Het is een van de tools die binnen het LIFE MICA project getest worden voor een efficiëntere bestrijding.
De bedoeling is dat het dashboard de samenwerking tussen buurlanden en actoren in de bever- en muskusrattenbestrijding versterkt, door van elkaar te weten waar gevangen werd en waar bever- of muskusratten gespot werden. Zo’n aanpak, waarbij informatie over de aanwezigheid van muskus- en beverratten gemakkelijk gedeeld wordt, is essentieel bij het beheer van invasieve soorten die zich makkelijk langs waterlopen verspreiden. Aan deze datastromen komt nog weinig menselijke inmenging te pas, wat ook tijdswinst betekent voor de coördinatie van en de rapportage over het beheer. Zeker voor Vlaanderen is het extra belangrijk snel op de hoogte te zijn van uitbraken van ratten aan de grenzen. Het dashboard toont dat het goed mogelijk is om gegevens over bestrijding, uitgevoerd met zeer verschillende methodes en verzameld op heel diverse manieren (van papier tot smartphone apps), open en snel ter beschikking te stellen.
Auteurs: Tim Adriaens en Emma Cartuyvels (INBO)