Echte gamander

Echte gamander is een laag, zomers bloeiend 'dwerg-halfstruikje' met liggend-opstijgende, aan de voet verhoutende stengels en kruipende uitlopers. De ovale, leerachtige, glanzende bladeren zijn wigvormig in een kort steeltje versmald en lijken door hun diepe karteling op miniatuur-eikenbladeren (Chamaedrys = laag-bij-de-grondse eik). Merendeels vallen ze tegen de winter af. De bloemen staan in tamelijk armbloemige schijnkransen en de bloemkroon is bij het opengaan lichtroze, later donkerder van tint. 

Echte gamander komt voor in de zuidelijke helft van Europa, aangrenzend Zuidwest-Azië en het Atlasgebied. Het is een uitstekende tuinplant met een lange levensduur en tevens een oud geneeskruid. Van de ondersoort T. chamaedrys subsp. germanicum komt het areaal nog net tot Zuid-Limburg, waar waarschijnlijk nog maar één groeiplaats bestaat. Net als Berg- en Trosgamander is Echte gamander een bewoner van droge, stenige kalkhellingen, maar meer dan deze twee soorten is zij een zoomplant. Ze groeit op gemiddeld humeuzere bodem en verdraagt wat schaduw, maar gedijt ook goed in volle zon. In de duinen bij Haarlem komt een andere vorm van dezelfde soort voor (T. chamaedrys subsp. chamaedrys), die waarschijnlijk met fazantenvoer is ingevoerd en zich door vegetatieve uitbreiding handhaaft in de zoom van duinstruweel. Deze ondersoort heeft meer opgerichte stengels, grotere bladeren en geen gesteelde klieren. 

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)