Wurgwortels
Bij een beperkt aantal boomsoorten kan men wortels aantreffen, die schade aan de boom zelf of aan een buurboom toebrengen door de boom (gedeeltelijk) te wurgen.
Bovengrondse waterhalers, die de stamvoet van een buurboom half- of tweezijdig met een wurgwortel omringen, werden onder meer bij beuk, linde, lijsterbes en fijnspar waargenomen. De wurgwortel ontstaat daarbij aan de zijde van de stam, waar een verhard fiets- of wandelpad of een bestrate rijweg of parkeerplaats tot verdichting van de bodem heeft geleid. Daardoor ontstaat zuurstof- en watergebrek en als gevolg daarvan treedt wortelsterfte op. De wurgwortel vangt het lekwater op dat langs de stam van de buurboom omlaag loopt en transporteert het naar de met de wortel verbonden boom.
Daarnaast kan een hoge standplaats en beperkte toegang tot grondwater een rol spelen bij de vorming van boven- en/of ondergrondse waterhalers, die de stamvoet van andere bomen omringen of wurgen.
De fijnspar kan zijn wortels over grote afstand in de richting van een buurboom sturen en de boom aan weerszijden met zijn wurgwortels omringen en wurgen. De wortels die om de stamvoet van de gewurgde boom gevormd worden, vangen het langs de stam omlaag stromende regenwater op en transporteren het naar de spar.
Waterreservoirs
Bij beuken, die langs een verdicht pad of verharde rijbaan staan, kan men (wurg)wortels aantreffen die elkaar kruisen en/of met elkaar vergroeien of een (halve) cirkel vormen en zo als gesloten waterreservoirs dienst gaan doen.
In de waterreservoirs of dendrothelmen van beuken worden adventiefwortels gevormd, waarop zich de rodekoolzwam (Laccaria amethystina) vestigt. Zaailingen die in de waterreservoirs kiemen, worden door deze aan beuk gebonden pioniersymbiont gekoloniseerd, waarna zowel de adventiefwortels van de moederboom als de fijne wortels van de kiemplant door ectomycorrhiza’s van de rodekoolzwam worden omgeven, die de zaailing van nutriënten en mineralen uit het hemelwater voorzien.
Bij iepen kan de ontwikkeling van wurgwortels veroorzaakt worden door de zilverige satijnzwam (Entoloma saundersii), die vooral in het voorjaar verschijnt. Het mycelium van deze (biotrofe) witrotter tast de gestelwortels en wortelaanzetten zodanig aan, dat de boom wurgwortels rondom de stamvoet vormt die voor het verlies van wortels compenseren. De van buiten naar binnen aangetaste stamvoet loopt uiteindelijk onder maaiveld in een spitse potloodpunt uit, waardoor windworp op kan treden.
