Kraakwilg is een smalbladige wilg met fijn getande vrij smalle bladeren. De bladeren zijn niet aromatisch en de knoppen niet kleverig. De twijgen zijn bruinachtig en gemakkelijk af te breken. De herkenning is echter niet eenvoudig omdat er veel hybrides zijn met Schietwilg. Deze hybride Salix x rubens komt veel meer voor dan zuivere Kraakwilgen.
Kraakwilg is bij uitstek een boom van rivieroevers. Het gemakkelijk afbreken van de twijgen bevordert vegetatieve verspreiding langs de rivier. De boom verdraagt dagelijkse overstroming. Qua bodem is de soort niet zo kieskeurig, hoewel haar meest natuurlijke, alluviale groeiplaats normalerwijze kleiig is. In het oude agrarische cultuurlandschap worden aangeplante bomen echter op de meeste andere bodemtexturen aangetroffen. Daar staat de soort trouwens vaak veel droger dan in natuurlijke omstandigheden.
De kraakwilgengroep is een moeilijk in kaart te brengen groep vanwege de sterke taxonomische verwarring die er heerst tussen kraakwilg en de kruising tussen kraak- en schietwilg. In het bijzonder Salix x rubens nothovariëteit basfordiana wordt zeer vaak met kraakwilg verward en is er ook genetisch blijkbaar zeer nauw mee verwant. Daarnaast komt in Vlaanderen vermoedelijk een oorspronkelijk inheemse kraakwilgvariëteit voor (var. fragilis), naast vier cultuurvariëteiten (var. russeliana, var. decipiens, var. furcata en var. mosana). De laatste vier zijn klonen die voornamelijk gebruikt werden in de mandenmakerij. Van de eerste twee klonen zijn in Vlaanderen uitsluitend vrouwelijke exemplaren aangetroffen, van de laatste twee uitsluitend mannelijke. De oorspronkelijk inheemse var. fragilis is algemener dan de vier cultuurvariëteiten samen, maar is veel zeldzamer dan de kruising tussen schiet- en kraakwilg.
5 tot 15 m hoog.
Kraakwilg is een soort van Europa (behalve het uiterste noorden) en gematigd West-Azië. Door de problematische taxonomische afgrenzing is de verspreiding onvoldoende bekend. In België komt kraakwilg vermoedelijk overal voor, maar is de soort slechts lokaal in rivierdalen algemeen.
De verspreidingsgegevens op de kaart van Vlaanderen zijn moeilijk te interpreteren. Uit de onlangs gestarte detailkartering van wilgen langs de Vlaamse rivieren, die nog niet afgerond is, blijkt dat zuivere kraakwilg een zeldzaam taxon is, dat echter wel langs ongeveer elke rivier aangetroffen wordt (ZWAENEPOEL 2003). Verder van de rivier af zijn zuivere kraakwilgen veel zeldzamer, maar toch komen ze in het oude cultuurlandschap geregeld als knotbomen voor. In bossen is kraakwilg zeer zeldzaam. De kruising tussen schiet- en kraakwilg daarentegen is een vrij algemeen taxon. Omdat schietwilg veel talrijker voorkomt, lijken de kruisingen doorgaans meer op schietwilg dan op kraakwilg. Vermoedelijk slaat een groot deel van de vindplaatsen op de kaart op die kruising en niet op zuivere kraakwilg. De cultuurvariëteiten hebben een veel beperktere verspreiding. Over de dichtheden op de kaart en de evolutie van de aantallen valt weinig te concluderen gezien de taxonomische verwarring. In het algemeen mag echter aangenomen worden dat kraakwilg zwaar te lijden heeft gehad onder de kanalisering van rivieren en het in cultuur brengen van uiterwaarden. Daardoor zijn er meer geplante exemplaren overgebleven in het oude agrarische cultuurlandschap dan wilde exemplaren in natuurlijke rivierbiotopen.
Deze pagina werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van het LIFE-programma van de EU(opent nieuw venster) in het kader van het LIFE BNIP-project(opent nieuw venster).
Ga op zoek naar één of meerdere bomen die voldoen aan jouw criteria.
Wat weet jij over natuur, natuurbeheer en -beleid? Een overzicht van onze populairste testen.