Vermiljoenkever

Het beschermen van de Vermiljoenkever op het terrein kan in de eerste plaats gebeuren door (populieren)bossen met een natte standplaats via nulbeheer (geen beheeringrepen) te behouden en spontaan te laten evolueren. Hierdoor ontstaat er veel dood hout en een rijke structuur, waardoor deze bossen een geschikte habitat vormen voor de Vermiljoenkever. Het is een misvatting dat de aanwezige cultuurpopulieren de ontwikkeling van een meer natuurlijk moerasbos zouden verhinderen. Daarom gebeurt het jammer genoeg nog vaak dat, wanneer populierenbossen verworven worden als reservaat of domeinbos, de aanwezige cultuurpopulieren eerst gekapt worden. Het behouden van cultuurpopulieren bevordert echter de ontwikkeling van structuur- en soortenrijke bossen. Populierenbossen laten bijvoorbeeld voldoende licht door, wat zorgt voor een gevarieerde onderetage en herstel van de inheemse boomsoorten (zie o.a. Verstraeten et al. 2003, Thomaes & De Keersmaeker 2011, Thomaes et al. 2012 en de literatuur hierin).
Het voorzien van een continu aanbod aan voldoende geschikt dood hout is noodzakelijk voor de instandhouding van de Vermiljoenkever op langere termijn. Tal van andere organismen die afhankelijk zijn van dood hout, zoals tal van kevers, zweefvliegen en zwammen, kunnen meegenieten van dergelijke maatregelen. Bij een plotse verhoging van de waterstand kan op korte termijn wel een groot aanbod dood hout gecreëerd worden, maar als er geen aanvulling van vers dood hout is op langere termijn, zal de soort opnieuw verdwijnen. Geleidelijke spontane vernatting is daarom een interessante beheerpiste. In kleinere gebieden waar een tekort heerst aan dood hout kan eventueel bijkomend dood hout gecreëerd worden via het jaarlijks ringen van bomen. Bomen die plots gestorven zijn door ringen hebben over het algemeen echter een mindere ecologische waarde. Als er toch dode bomen verwijderd moeten worden (bv. voor herstel van open vegetaties), moet eerst gekeken worden of er geen Vermiljoenkever aanwezig is. Omgehakte bomen kunnen in een naburig moerasbos gelegd worden om daar te verteren, waardoor er extra habitat voor de Vermiljoenkever en tal van andere dood-houtorganismen wordt voorzien.
Vermiljoenkevers kunnen echter ook voorkomen in regulier beheerde bossen waar maar enkele dode bomen staan. Dit stelden we reeds een aantal keren vast, maar wel enkel in de buurt van grotere natuurgebieden waar meer geschikt habitat aanwezig is. Het behouden van dood hout en enkele oude bomen in deze bossen is daarom belangrijk om ook in deze bossen bijkomend habitat te creëren. Het is bovendien belangrijk dat omgehakt hout voor de exploitatie uit het bos gehaald wordt voordat de kever vroeg in het voorjaar begint te vliegen. Wijfjes zouden er immers eitjes op kunnen afzetten, terwijl dit hout even later uit het bos verwijderd zal worden. In dat geval kan exploitatiehout werken als een ‘ecologische val’ en de populatie stelselmatig verzwakken. In Vlaanderen werden reeds verscheidene malen larven gevonden in bomen die klaarlagen om afgevoerd te worden. Als richtlijn kunnen we meegeven dat tijdens de schoontijd (de periode van 1 april tot 30 juni waar geen bomen mogen gekapt worden) beter geen gekapte bomen mogen blijven liggen in het bos.
Verder is het belangrijk op te merken dat het voorkomen van cultuurpopulieren onder nulbeheer een tijdelijk gegeven is. De komende decennia kan er nog nieuw leefgebied bijkomen door populierenbossen uit beheer te nemen en spontaan te laten evolueren. Eenmaal deze cultuurpopulieren afgestorven zijn, is het echter belangrijk om elders in het gebied andere dikke bomen te hebben die spontaan kunnen sterven om te voorkomen dat hier tijdelijk een habitathiaat ontstaat. De onbeheerde elzenbroek- en beekbegeleidende bossen in Vlaanderen worden ouder en de komende decennia kan verwacht worden dat ook hier langzaamaan geschikte situaties ontstaan voor deze habitatrichtlijnsoort.
Aangezien dit vaak in de valleien is waar de soort nu al aanwezig is, kan ze in vele gevallen wellicht vlekkeloos de overstap maken indien de beheerders rekening houden met de eisen van de soort.

Bron: "Hoe komt een oerbossoort in onze populierenbossen terecht? De Vermiljoenkever: een nieuwe habitatrichtlijnsoort voor Vlaanderen". Arno Thomaes, Seppe Marchand, Roel Lammerant & Luc Crèvecoeur. Natuur.focus 18. nr1 Maart 2019