Agroforestry

Agroforestry komt vooral voor in de tropen. De bodems zijn daar doorgaans veel gevoeliger voor erosie dan bij ons, en de aanwezigheid van bomen kan de erosie helpen tegengaan. Bovendien is hout in deze streken nog vaak de belangrijkste energiebron in het huishouden. Maar ook bij ons komt agroforestry in beperkte mate voor. Er kunnen vier vormen agroforestry worden onderscheiden: Bij silviculturele agroforestry worden bomen in rijen aangeplant in combinatie met éénjarige of korte omlooptussenteelten. Bij silvopastorale agroforestry komen bomen voor in combinatie met vee. Bij begrazing door grootvee moeten de bomen wel voldoende stevig zijn om beschadiging te voorkomen. Daarom wordt soms gekozen om de eerste jaren het gras te maaien, of een akkerteelt te zetten tussen de bomen, en pas wanneer de bomen voldoende stevig in de grond zitten, worden er dieren op het perceel gelaten. Bij boslandbouw wordt een bestaand bos gedeeltelijk gedund om ofwel vee te laten grazen ofwel om bosteelten te doen. Bosbegrazing is in Vlaanderen omwille van het Bosdecreet niet toegestaan, behalve in bos 't Ename (Oudenaarde) om cultuurhistorische redenen. Omvorming van bestaande bossen tot graasweide wordt in het decreet gelijkgesteld met ontbossing (art. 97, §2, 9°). Een andere mogelijkheid is om na gedeeltelijke dunning in een bestaand bos, commerciële gewassen te telen die schaduw kunnen verdragen (of zelfs nodig hebben). Voorbeelden zijn medicinale planten (ginseng) of decoratieve planten (varens, bloembollen). Permacultuur bootst het natuurlijke bosecosysteem na met vooral eetbare en voor de mens direct bruikbare soorten. Dit is vooral op kleine schaal werkbaar, wegens de geringe mechaniseerbaarheid en hoge arbeidsintensiviteit bij het opstarten. Het effect van bomen op de groei van gewassen is afhankelijk van teelt tot teelt, maar vaak wegen de positieve effecten het zwaarst door. Zo zorgt de aanwezigheid van bomen voor en bijzonder microklimaat. Het gewas wordt afgeschermd van de wind waardoor de evapotranspiratie daalt en de opbrengst stijgt. Bomen laten door hun diepere wortels ook toe de bodem beter te benutten en de uitspoeling van voedingsstoffen te vermijden. De grotere structuurdiversiteit van agroforestrysystemen verhoogt de biodiversiteit en daardoor verlaagt het risico op plagen en ziekten. Een van de mogelijke nadelen is de competitie voor licht en voedsel tussen bomen en gewas. De keuze van juiste, met elkaar combineerbare soorten en een goed beheer kunnen echter al veel goedmaken. bron: Wervel vzw Het energievraagstuk onder druk van de dalende gas- en olievoorraden en de huidige klimaatproblemen leiden ertoe dat het belang van brandhout en energieteelten ook in Europa en zelfs in Vlaanderen zal toenemen. Momenteel stellen we reeds een stijging van de brandhoutprijzen vast. Opbrengstberekeningen tonen nu reeds aan dat het voor landbouwers in bepaalde omstandigheden rendabel kan zijn om hun gangbare bedrijfsvoering uit te breiden met de productie van houtige gewassen. Eén en ander kan ertoe leiden dat agroforestry in Vlaanderen aan belang zal winnen.