Bouwen aan groenexpertise

Allopatrische soortvorming

Barrières doen nieuwe soorten ontstaan

Definitie:

Allopatrische soortvorming is het ontstaan van nieuwe soorten wanneer populaties geïsoleerd raken in verschillende gebieden. (zie ook geografische soortvorming)

Dieren of plantensoorten leven in een bepaald gebied. Nu kan het zijn dat in dit gebied barrières ontstaan waardoor een aantal individuen de anderen niet meer kunnen bereiken. Bijvoorbeeld : de zeespiegel stijgt en een stuk land wordt een eiland. De afgescheiden individuen blijven zich met elkaar voortplanten en de nakomelingen lijken natuurlijk goed op de ouders. Na een tijdje kan het dan gebeuren dat de geïsoleerde groep niet meer lijkt op de andere groep, waarmee ze geen contact meer hebben. Zo kunnen dus twee soorten ontstaan uit oorspronkelijk één soort.

Uitgebreid:

Allopatrische soortvorming is het meest bekende en minst omstreden soortvormingsproces. De term is afgeleid uit het Grieks en betekent "ander vaderland". Geografische barrières voorkomen het uitwisselen van individuen tussen populaties waardoor ze genetisch van elkaar weg evolueren. Geografische barrières zijn bv. zeearmen, rivieren of bergketens. Na een hele tijd kan het zo ver komen dat er zelfs geen voortplanting meer mogelijk is tussen de twee groepen omdat ze te sterk van elkaar zijn gaan verschillen. Een mooi voorbeeld is te vinden tussen de Amerikaanse eiken (Amerikaanse eik, Moeraseik en Blikeik bv.) en de Europese eiken (Zomereik, Wintereik en Donzige eik bv. ) die nog wel tot één geslacht behoren en heel wat gemeen hebben, maar op tientallen miljoenen jaren duidelijk uit elkaar zijn gegroeid. Naast allopatrische soortvorming bestaat er bv. ook parapatrische soortvorming. Hierbij is er meestal sprake van nieuwe soortvorming in een aparte en mogelijks extreme biotoop. Soorten aangepast aan bodems vergiftigd door zware metalen kunnen zo ontstaan zijn (bv. Zinkviooltje of Zinkboerenkers). We kunnen eveneens aannemen dat zoutplanten zo tot stand gekomen zijn (bv. Zeerus of Zilte rus t.o.v. andere russen)

Lectuur:

Heukels' Flora van Nederland (2005), Wolters-Noordhoff, 685 pp.