Het plantaantal (of stamtal) drukt het aantal te planten bomen per hectare uit.
Hoge plantaantallen zijn vooral een voordeel bij de productie van kwaliteitshout, namelijk met het oog op natuurlijke stamreiniging. Bovendien zullen er meer selectiemogelijkheden zijn bij zuiveringen en dunningen. In een opstand met hoog plantaantal zal het kroondak zich eerder sluiten, waardoor minder licht doordringt tot de bodem en mogelijks ongewenste ondergroei afsterft door lichtgebrek. Afhankelijk van het vooropgestelde doel van de aanplant, kan dit argument ook van belang zijn.
De realisatie van een hoog plantaantal is echter wel duurder, omdat meer planten moeten worden gekocht en aangeplant. Bij zeer hoge plantaantallen kan ook een stamtalreductie of dunning nodig zijn, waarvan de kosten niet worden gedekt door de houtopbrengsten.
eikenaanplant in wijder verband (Martin Winnock, inverde)
Welk plantaandeel past het best bij het vooropgestelde doel van het nieuwe bos?
Bij de bepaling van het plantaantal is de centrale vraag of de extra kosten van een hoger plantaantal opwegen tegen de (toekomstige) financiële voordelen. Helaas zijn geen universele berekeningen beschikbaar.
Volgende aspecten kunnen een rol spelen:
Soorten en herkomsten met een goede natuurlijke stamreiniging kunnen iets wijder worden geplant. De natuurlijke stamreiniging is namelijk niet alleen afhankelijk van stamtal, maar ook van soort en herkomst. De natuurlijke stamreiniging kan ook worden overgenomen door op te snoeien. In zo’n geval kan worden volstaan met een lager plantaantal. Als houtproductie niet van belang is, speelt het argument van natuurlijke stamreiniging geen rol en kunnen ook lagere plantaantallen gebruikt worden.
In onderstaande tabel worden richtlijnen voor plantaantallen gegeven voor veelvoorkomende boomsoorten, wanneer de productie van kwaliteitshout een belangrijk doel is. In de praktijk liggen de plantaantallen veelal tussen 2.500 en 6.500 stuks per hectare.
Bij een groepsgewijze beplantingsvorm via kloempen bijvoorbeeld kan het plantaantal per hectare beperkt worden, op voorwaarde dat de planten in de kloemp maar dicht genoeg van elkaar staan (1 tot 1,5 m onderlinge afstand) zodat de natuurlijke stamreiniging succesvol zou zijn.
