Bouwen aan groenexpertise

BWK: Terril (kg)

BWK-codes: kg

Terrils of mijnterrils zijn kunstmatige heuvels in de nabijheid van (voormalige) steenkoolmijnen, ontstaan door de ophoping van gruis en afval afkomstig van de steenkoolwinning. Deze resten bleven achter bij iedere mijnsite. In Limburg waren 7 steenkoolmijnen actief die elk tot het ontstaan van één of twee van deze terrils geleid hebben. De laatste steenkoolmijn sloot in 1992, maar de achtergebleven hoge heuvels domineren lokaal nog steeds het Limburgse landschap.

Uitgebreid:

De ondergrond van deze heuvels bestaat uit een opeenhoping van schiefergesteente, kalkrijke rotsblokken en steenkoolafval. Het niet stenige gedeelte is samengesteld uit fijn verweringsmateriaal met een textuur van lichte klei tot zware zandleem. Het geheel vormt een niet al te stabiel substraat dat regelmatig verzakt of verschuift. Ook wind- en watererosie hebben grote invloed op de terrils. De zuurtegraad van de substraten op de Limburgse mijnterrils is wegens het voorkomen van relatief hoge kalkgehalten in het uitgangsmateriaal overwegend basisch tot neutraal. De substraten hebben een zeer hoge basenverzadiging en een bijgevolg behoorlijke buffercapaciteit tegen verzuring. De calcium- en stikstofgehalten zijn variabel. Door een sterke uitspoeling van bodemzouten die zich ophogen in de onderliggende lagen komen lokaal zelfs brakke omstandigheden voor. Dergelijke uiteenlopende substraten leiden vaak tot aanzienlijke gradiënten. Samen met het voorkomen van verschillende successiestadia leidt dit tot een grote variatie, van naakte bodem over een pioniersvegetatie van (korst)mossen en hogere planten, soortenarm en -rijk grasland, houtige opslag, om tenslotte te eindigen in bos van berken en zelfs zomereiken. Samen met een ruime range aan streekeigen soorten komen op de mijnterreinen ook veel adventieven en voor de streek bijzondere soorten voor. De aanwezigheid hiervan hangt rechtstreeks samen met de ‘abnormale’ milieuomstandigheden, zoals brakke kwel, kalkrijk substraat, ...

Verspreiding:

Terrils worden enkel in Limburg aangetroffen nabij de voormalige steenkoolsites.

Verspreidingskaart Terril
Waardering:
Biologisch minder waardevol. Meestal komen terrils echter voor in complex met (zeer) waardevolle vegetaties zodat het complex een aangepaste waardering krijgt.
Oppervlakte (in ha):
90 à 250 ha
Zeldzaamheid:
uiterst zeldzaam tot zeer zeldzaam
Habitatrichtlijn:
geen Bijlage I-habitattype
Natuurdecreet:
zorgplicht op locaties met spontane begroeiing of met belang voor de fauna
Mestdecreet:
algemeen mestverbod op gronden andere dan cultuurgronden
Bosdecreet:
niet onderhevig aan het bosdecreet, tenzij bos of struweel aanwezig is.
In samenwerking met:
Referenties
  • Vriens L., Bosch H., De Knijf G., De Saeger S., Guelinckx R., Oosterlynck P., Van Hove M. & Paelinckx D. (2011). De Biologische Waarderingskaart. Biotopen en hun verspreiding in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Inbo.