Bouwen aan groenexpertise

Hongaarse raket

Sisymbrium altissimum

Hoogte plant

Minimaal:
40cm
Maximaal
90cm

Licht

Min:
licht
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
voedselarm
Max:
voedselarm

Bloeiperiode

Vanaf:
mei
Tot:
juli

Vocht

Min:
droog
Max:
droog

Bloemkleur

geel

Bestuiving

bijen, hommels e.a.
Areaal:

Hongaarse raket is oorspronkelijk afkomstig uit Oost-Europa en grote delen van aansluitend Azië. De soort is voornamelijk met ingevoerde granen in onze streken verzeild geraakt. Ook nu nog is Hongaarse raket een algemene graanadventief.

Verspreiding in Vlaanderen:

Reeds in de negentiende eeuw kwam Hongaarse raket vrij vaak voor in Vlaanderen. Haar potentiële Vlaamse verspreidingsareaal is al geruime tijd ingenomen. Uit de actuele verspreidingskaart blijkt de soort een uitgesproken voorkeur te vertonen voor de verstedelijkte gebieden. Opvallende concentraties tekenen zich af rond grote steden als Antwerpen, Brussel en Gent. Daarnaast komt Hongaarse raket ook vrij frequent voor langs de Grensmaas. Merkwaardig is de sterke achteruitgang in de Duinen. Op de zware kleigronden van de Polders ontbreekt Hongaarse raket nagenoeg volledig, tenzij op aangevoerde gronden. Dat geldt evenzeer voor de Leemstreek.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

De Hongaarse raket is een hoge, naar boven toe wijd vertakte, gewoonlijk eenjarige voorzomerbloeier. Meestal kiemt de plant in het najaar en overwintert zij als rozet. Het kost de argeloze waarnemer enige moeite de fraaie, regelmatige rozetten in verband te brengen met de nogal rommelige bloeiende plant die eruit voortkomt. Planten die in het voorjaar kiemen komen in de zomer van hetzelfde jaar nog tot bloei, maar ontwikkelen zich minder fors dan de overwinteraars. Het onderste deel van de plant is ruw behaard; verder naar boven is zij kaal. Alle bladeren zijn tot bijna op de middennerf ingesneden. De bovenste bladeren hebben heel smalle, bijna draadvormige slippen. De kelkbladen staan wijd uit, en de buitenste twee hebben bij de top een hoorntje. De kroonbladen zijn bleekgeel. De lange, dunne hauwen staan in het verlengde van even dikke, korte stelen, zodat van enige afstand geen onderscheid tussen steel en hauw te zien is. Ze staan schuin af en zijn meestal gebogen. De kleppen springen van onder af open. 

De Hongaarse raket is oorspronkelijk inheems van Midden-Azië tot in Oost-Europa. Tegenwoordig komt zij in het grootste deel van Europa voor en ook in Noord-Amerika. In Nederland is zij in de tweede helft van de 19de eeuw verschenen. Inmiddels is zij in veel streken een vrij gewone verschijning geworden. 

Zoals zoveel Kruisbloemigen, die bij ons als neofiet voorkomen, is de Hongaarse raket een typische cultuurvolger. Het meest is zij langs spoorwegen te vinden, verder onder meer op zandvlakten die bestemd zijn voor bouw- of industrieterrein. Alleen in de kalkrijke duinen is de Hongaarse raket ook op een natuurlijker standplaats te vinden, namelijk op open hellingen aan de binnenzijde van de zeereep. Het is trouwens een veel voorkomend verschijnsel dat neofieten in de duinen een natuurlijk vestigingsmilieu vinden, terwijl ze elders zijn aangewezen op door de mens geschapen standplaatsen. Hetzelfde geldt voor Smal vlieszaad (Corispermum leptopterum), Winterpostelein (Claytonia perfoliata), Teunisbloemen (Oenothera spp.) en vele andere soorten. 

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1987 (deel 2).

Zaadbank:
behoudt kiemkracht op lange termijn (zaden overleven op zijn minst 5 jaar, en vaak langer).
Kiemperiode:
vanaf Herfst
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
overwinterend groen
Levensvorm:
hemicryptofyt
therofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
doosvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
windstrooier
Verbreidingsstrategie:
een overblijvende zaad - of sporenbank
Indigeniteit:
neofyt
Herkomst:
Midden-Azie
Oost-Europa
Levensstrategie volgens Grime:
R/CR
Grime-competitiewaarde:
2.50
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
7.50
Ellenberg licht:
lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van droge tot matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofarme bodem / matig stikstofrijke bodem
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum basisch tot maximum basisch

Hongaarse raket is een pionier op diverse antropogene standplaatsen zoals spoorweg- en haventerreinen, steden en wegen kanaalbermen. Minder vaak wordt de soort aangetroffen op meer natuurlijke groeiplaatsen. Zo komt ze vrij vaak voor in de kustduinen (wel hoofdzakelijk in eerder verruigde percelen) en langs de Grensmaas. Beide biotopen kennen van nature een natuurlijke dynamiek waardoor de eenjarige Hongaarse raket er kan overleven. Haar standplaatsen zijn over het algemeen zonnig, eerder droog en matig voedselrijk.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
criteria niet van toepassing
Zeldzaamheid KFK-klasse:
354-729 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Filip Verloove

Cursussen bij Inverde

Boeken