Bouwen aan groenexpertise

Appelvink

Coccothraustes coccothraustes

De appelvink is de krachtpatser onder de vinken. Het is een grote vink met een uiterst sterke snavel, waarmee hij een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefenen. Een kersenpit is daarmee moeiteloos gekraakt. Een Appelvink is overwegend roestbruin, met brede witte vleugelstrepen, een witte eindband aan de staart en de rug en vleugels zijn donkerbruin. Opvallend zijn de diepblauwe, gekrulde toppen van een deel van de slagpennen. En ook de snavel van de mannelijke appelvink verkleurt naar staalblauw als het voorjaar eraan komt.
De soort is schuw en brengt het grootste deel van de tijd hoog in grote bomen door. Zijn verborgen gedrag en onopvallende geluid maakt de appelvink al met al vrij moeilijk waarneembaar. Toch is de alarmroep opvallend, een explosief 'tsik'. Het wordt vergeleken met een spijker die in graniet wordt geslagen.

Deze soort is te vinden in dichte, hoge loofbossen en gemengde bossen met een rijke structuur, vooral op rijke gronden. Zijn voedsel zijn zaden van bijvoorbeeld Zoete kers, Haagbeuk en Spaanse aak. De zaden worden liefst gegeten als ze nog in de bomen hangen, maar appelvinken zoeken ze ook op tussen het gevallen blad op de grond. De soort is redelijk honkvast, en keert vaak jaren achtereen terug naar een locatie waarvan hij weet dat er voedsel te vinden is.

Leefgebied en trend

Rond de eeuwwisseling werd de populatie van Appelvink vrij nauwkeurig bepaald op ca. 500-550 paren. De huidige schatting betekent ruim een verdubbeling. Hoewel de door ABV becijferde toename van 50% net niet wetenschappelijk significant bleek, weerspiegelt ze wel een reële uitbreiding van de soort die aantalsmatig misschien nog wel hoger zal blijken uit te pakken dan de huidige schatting. Daarvoor is het echter nog wachten op de cijfers van de nieuwe vogelatlas. Een voorlopige analyse van de losse waarnemingen van de soort in het broedseizoen in de periode 2013-2018 toont vooral een forse expansie in de provincie Antwerpen. Daar waar de soort er rond de eeuwwisseling nauwelijks voorkwam, lijken nu alle boscomplexen en grote parken ingenomen. Meer nog, er worden zelfs broedparen gemeld uit grotere tuinen en loofbosrijke woonwijken. Ook de Kempense bosgebieden in Limburg, alsook de gehele Voerstreek en de bossen rond Brussel en de Dijlevallei zijn bastions voor de Appelvink in Vlaanderen gebleven. De forse uitbreiding in ons land sluit mooi aan bij wat men in Nederland rapporteert: een areaal dat in 2013-2015 maar liefst 3x zo groot bleek als halfweg de jaren ’70 en een huidige schatting van 12.000-15.000 broedparen.

 

Ecologie:

De Appilvink broedt van begin mei tot midden augustus en heeft meestal één, maar soms twee legsels per jaar. Het legsel bevat meestal uit 4-5 eieren en de broedduur is 11-13 dagen. Hun nest bouwen ze hoog tegen de stam van bomen in klimop, of in de ondiepe holte van een gevorkte tak.

Appelvinken kunnen zowel stand- als trekvogels zijn. Appelvinken trekken in zeer strenge winters weg naar Frankrijk, maar deze wegtrekkers worden gecompenseerd door overwinteraars uit Nederland en noordelijker streken. Meestal blijven appelvinken echter in zwervende, kleine wintergroepen ter plaatse.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Categorie 2 (Beschermd 2)
Status:
Rode Lijst POP-VL KT-VL LT-VL KT-BEL LT-BEL Trend Europa
Momenteel niet in gevaar 900-1300 NS Toename - - Toename
  • Rode lijst: De Rode Lijst-status van de soort in Vlaanderen op basis van Devos et al. (2016)
  • Pop VL: de minimale en de maximale broedpopulatie in Vlaanderen in de periode 2013-2018.
  • KT-Trend: de kortetermijntrend (2007-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • LT-Trend: de langetermijntrend (1980-2018) van de broedpopulatie; VL= Vlaanderen, BEL= België
  • Trend Europa: de gerapporteerde trendrichting op basis van data verzameld in 26 Europese lidstaten in de periode 2008-2018 (bron: www.ebcc.info(opent nieuw venster))
  • NS = niet significant
In samenwerking met: