Bouwen aan groenexpertise
Boksdoorn Boksdoorn Boksdoorn

Boksdoorn

Lycium barbarum

Boksdoorn is een invasieve exoot. Het is een lage, onbehaarde struik met boogvormig overhangende takken en langwerpige bladeren met gesteelde bloemen in hun oksels. De kelk is klokvormig en onregelmatig verdeeld in slippen, en de kroon is lichtpaars en trechtervormig. De vrucht is een vuurrode, sappige bes. Boksdoorn groeit goed op droog, kalkrijk zand en is geschikt als doornhaag tegen erosie. Deze overzichtelijke herkenningsfiche geeft ook tips om het te herkennen ten opzichte van gelijkende soorten.

Hoogte plant

Minimaal:
100cm
Maximaal
300cm

Licht

Min:
licht
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
voedselarm
Max:
voedselarm

Bloeiperiode

Vanaf:
mei
Tot:
oktober

Vocht

Min:
droog
Max:
droog

Bloemkleur

paars, violet, purper, lila

Bestuiving

insektenbestuiving
Areaal:

Boksdoorn komt oorspronkelijk uit China. De soort is echter in grote delen van Europa verwilderd vanuit aanplantingen.

Verspreiding in Vlaanderen:

Boksdoorn is in Vlaanderen vooral aan de kust ingeburgerd vanuit soms massale aanplantingen (onder andere in De Haan). Ook in de omgeving van Brussel en in Wallonië (onder meer in de valleien van Samber en Maas) is de soort plaatselijk ingeburgerd. Boksdoorn is de reeds lange tijd aanwezig in Vlaanderen, maar behalve aan kust lijkt de soort geen spectaculaire uitbreiding te kennen. Behalve Lycium barbarum werd in Vlaanderen ook al Lycium chinense opgemerkt, maar deze soort zou hier nog nergens ingeburgerd zijn. In Groot-Brittannië komen de beide soorten ingeburgerd voor en worden ze vaak verkeerd gedetermineerd PRESTON et al. 2002. Ook in verschillende andere Europese landen is Lycium chinense lokaal ingeburgerd.

Actuele verspreiding: http://waarnemingen.be/species/7019/maps(opent nieuw venster)

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

Boksdoorn is een tamelijk lage, onbehaarde, grijsachtige, min of meer doornige struik met lange, dunne, vaak boogvormig overhangende takken. Hij bloeit in de voorzomer en de zomer. De langwerpige, gaafrandige bladeren dragen in hun oksels gesteelde, vaak iets overhangende bloemen, die alleen of met twee tot vier bijeen staan. De klokvormige kelk is onregelmatig in drie tot vijf slippen verdeeld. De bruinachtig lichtpaarse kroon is trechtervormig en voor minder dan de helft gespleten. In de kroonbuis bevindt zich een haarkrans, en op dezelfde hoogte vertonen ook de helmdraden een dichte beharing. De meeldraden, die iets onder de haarring op de kroonbuis staan ingeplant, steken evenals de stijl buiten de bloemkroon uit. De vrucht is een vuurrode, langwerpige, sappige, veelzadige bes. De plant is min of meer giftig. 

Boksdoorn, afkomstig uit China, is in de 18de eeuw in Europa ingevoerd en later ook in Noord-Amerika. In warmere streken schijnt hij gemakkelijk te verwilderen. Boksdoorn is een pionier: een struik met een grote lichtbehoefte, die het best groeit op droog, kalk- en voedselrijk, humusarm zand. Met zijn sterke wortelopslag en zijn takdorens is hij geschikt als doornhaag in milieus waar verstuiving of erosie plaatsvindt, bijvoorbeeld ook als vastlegger van steile taluds. In Nederland is deze struik voornamelijk uit de duinen bekend, waar hij zich na aanplanting goed handhaaft, maar zich niet of nauwelijks door zaad lijkt voort te planten. In het binnenland houdt hij slechts op weinig plekken stand.  

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3) 

Zaad:
vanaf september tot oktober
Kiemperiode:
vanaf Voorjaar
Gebruik:
siergewassen
Levensvorm:
phanerofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
bes
Vruchtkleur:
rood, roze
Verbreidingswijze:
dieren (inwendig)
Indigeniteit:
neofyt
Herkomst:
China
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
zonneplanten
Ellenberg vocht:
indicator van matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofarme bodem / matig stikstofrijke bodem
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum basisch tot maximum basisch

Boksdoorn wordt in Vlaanderen vooral aangetroffen op droge, voedselarme, basische zandbodems in de Duinen. Dat is echter ook het milieu waar de soort het meest is aangeplant. Hij komt ook sporadisch voor in het binnenland.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
B1
B2
Rode lijst:
criteria niet van toepassing
Zeldzaamheid KFK-klasse:
60-131 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
Problematiek:

Boksdoorn is in de duinen aangeplant om zandverstuiving tegen te gaan. Door verwildering kunnen ze inheemse planten verdringen of natuurlijke verstuiving verstoren.

Introductie:

Voor het eerst verwilderd aangetroffen in Tienen in 1857, maar zich vooral in duingebied gaan verspreiden
na massale aanplantingen daar.

In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Wouter Van landuyt
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken