Bolletjesraket

Het geslacht Rapistrum is gekenmerkt door gele bloemen en door vruchten die voor meer dan de helft uit de snavel bestaan. Deze is van het onderste deel van de vrucht door een insnoering gescheiden. Bij rijpe vruchten bevat de snavel altijd een zaad, terwijl het onderste deel vaak zaadloos is. De vruchten springen niet open, maar breken bij de insnoering door. 

De Eenjarige rapistrum of Bolletjesraket is een middelhoge tot hoge, vertakte, behaarde, eenjarige plant. Het merendeel van de bladeren heeft aan de voet een paar diepe, bochtige insnijdingen. In habitus lijkt de plant nogal op de Zwarte mosterd, doordat de vruchten stijf rechtop tegen de stengel staan en een lange, smalle tros vormen. De vorm van die vruchten is zeer karakteristiek. Het bolvormige bovenste deel (de snavel) is dikker dan het onderste deel. Aan de top versmalt de vrucht zich abrupt in een stijl, die half zo lang is als de rest van de vrucht. Van een afstand lijkt de vruchttros daardoor bezet met kogeltjes.

Deze soort is inheems in het Middellandse Zeegebied en Zuidwest-Azië. Vooral sinds de tweede helft van de 19de eeuw heeft zij haar areaal sterk uitgebreid, zodat zij nu in grote delen van West- en Midden- Europa als neofiet voorkomt. In Nederland arriveerde zij kort voor de eeuwwisseling. Tegenwoordig is zij in sommige delen van ons land vrij gewoon, voornamelijk in het zuiden, westen en midden. 

Zij heeft als bermplant vaste voet gekregen in en om grote steden en langs autowegen, waar de grond regelmatig omgewerkt en verplaatst wordt. De Eenjarige rapistrum, of Bolletjesraket, is een typisch voorbeeld van een neofiet die bestendig aanwezig is zolang het milieu onbestendig blijft.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1987 (deel 2).