Bouwen aan groenexpertise

Kruipend moerasscherm

Apium repens

Kruipend moerasscherm is een 5 tot 25 cm hoge, overblijvende plant van de Schermbloemigenfamilie. Typisch is de dunne, kruipende stengel die op de knopen wortelt en bladeren draagt. De bladeren zijn enkel geveerd en ongelijk gezaagd. De bloei valt in de periode juni-oktober. De stelen van de witte bloemschermen ontspringen tegen het grondoppervlak.

Beheer:

Op de resterende groeiplaatsen dient het beheer zich vooral te richten op behoud of herstel van de hydrologie en een extensieve beweiding of intensief maaibeheer. Door in de omgeving nieuwe poelen aan te leggen met zeer geleidelijk hellende oevers, kan de soort lokaal uitbreiden.

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Zilverschoongrasland (rbbzil)

Hoogte plant

Minimaal:
10cm
Maximaal
30cm

Licht

Min:
licht
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
matig voedselarm
Max:
matig voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
juni
Tot:
oktober

Vocht

Min:
nat
Max:
nat

Bloemkleur

wit

Bestuiving

insektenbestuiving
Areaal:

Het areaal van kruipend moerasscherm ligt in West-, Midden- en Zuid-Europa. De soort komt ook voor in Noord-Afrika (het Atlasgebergte) en op de Canarische Eilanden. In ons land zijn de vindplaatsen voornamelijk in het noorden van het land gelegen, en de soort komt er momenteel enkel nog voor in Vlaanderen (RONSE 2004). Binnen heel zijn verspreidingsgebied is kruipend moerasscherm een zeer zeldzame en bedreigde soort.

Verspreiding in Vlaanderen:

In Vlaanderen is Kruipend moerasscherm een uiterst zeldzame soort. De soort is tijdens de laatste karteerperiode sterk achteruitgegaan en wordt op de Rode Lijst omschreven als ‘met uitsterven bedreigd’. Oorzaken die aan de basis kunnen liggen van de achtergang zijn drainage en overbemesting van de standplaatsen en het wegvallen van begrazing. Kruipend moerasscherm is een soort die opgenomen is in Bijlage II en IV van de Europese Habitatrichtlijn als strikt te beschermen soort waarvoor speciale beschermingsgebieden moeten afgebakend worden. Actueel zijn nog zes groeiplaatsen gekend. Drie vindplaatsen situeren zich in de duingebieden van de Westkust (Houtsaegerduinen, Hannecartbos, Oostvoorduinen). De grootste populatie van Vlaanderen bevindt zich in het Mechelse Vrijbroekpark. Verder is er nog één vindplaats nabij Herk-de-Stad (Vroente). In 2006 werd een nieuwe kustpopulatie aangetroffen in Groenendijk (Nieuwpoort). Oude vindplaatsen zijn gekend van de Demervallei, de kustpolders en het Meetjeslandse krekengebied.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
zomergroen
Levensvorm:
helofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
splitvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
water
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
zonneplanten
Ellenberg vocht:
indicator van vochtige standplaatsen, maar ook bestand tegen overstromingen
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofrijke bodems
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
natte freatofyt(obligaat)
Zuurtegraad bodem:
minimum zwak zuur tot maximum zwak zuur

Kruipend moerasscherm is een pionierplant van open of lage vegetaties op (periodiek) natte, matig voedselrijke gronden. Die open plekken kunnen ontstaan door regelmatige overstroming van graslanden of door begrazing en vertrappeling van de vegetatie. De soort is gebonden aan natte, extensief begraasde weilanden met open plekken in de vegetatie. In Vlaanderen ligt de grootste groeiplaats in een openbaar park, waar de soort in de frequent en kort gemaaide, natte gazons voorkomt. Aan de kust komt ze voor aan de rand van (drink)poelen in duinvalleien (habitattype 2190).

Habitatrichtlijn 2:
Ja
Habitatrichtlijn 4:
Ja
Beschermd:
Nee
Bedreigingen

De voornaamste bedreigingen zijn overbemesting, verruiging door het wegvallen van begrazings- of maaibeheer en het wegvallen van langdurige winteroverstromingen.

Rode lijst:
met uitsterven bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
1-17 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Anne Ronse
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw

Cursussen bij Inverde

Boeken