Moerasdroogbloem

De Moerasdroogbloem is een meestal zeer lage, grijswit viltige, eenjarige zomer- en herfstbloeier, die in de voorzomer kiemt. Gewoonlijk is de plant vanaf de voet vertakt, met naast de rechtopstaande hoofdstengel een aantal opstijgende zijstengels. Alleen dwergplantjes zijn onvertakt (soms bloeit Moerasdroogbloem al bij een stengelhoogte van krap twee centimeter). De bladeren zijn spatelvormig, met een steelachtig versmalde voet. Aan de toppen van hoofd- en zijassen staan de hoofdjes in kluwens opeengehoopt. Vlak daaronder zitten de bovenste bladeren, die buiten de hoofdjeskluwen uitsteken: een overeenkomst met het verwante Edelweiss (Leontopodium alpinum). Het omwindsel is strobruin, de bloemen bleek gelig.

De Moerasdroogbloem komt voor in gematigde en koele streken van het noordelijk halfrond. In het grootste deel van Nederland is zij algemeen, maar in zeekleigebieden zeldzaam.

Moerasdroogbloem groeit op open, zonnige, vochtige plaatsen, vooral in 's winters onder water staand, 's zomers droogvallend terrein op min of meer humeuze, kalkarme zand- en leemgrond. Op pure kleien veengrond wordt zij zelden of niet aangetroffen, wel op bodems met een mengsel van veen en klei. Zij is kenmerkend voor plekken met oppervlakkige bodemverdichting, en wijst daarbij op een tamelijk hoog stikstofgehalte van het substraat. Oecologisch lijkt zij op Greppelrus (Juncus bufonius), waarmee zij vaak samen voorkomt. Zij groeit veel als pionier op de bodem van verse greppels, op pas afgegraven terrein, langs wegranden op plaatsen waar dikwijls plasjes water blijven staan, en op natte plekken in weilanden. Opmerkelijk is het optreden van Moerasdroogbloem in voedselarme omgeving, bijvoorbeeld in drooggevallen heidevennen. Als die door vuilstort of met meststoffen belast water zijn beïnvloed, kan Moerasdroogbloem er dichte vegetaties van enkele decimeters hoog vormen, samen met Veerdelig tandzaad, Waterpeper (Polygonum hydropiper) en dergelijke. In vennen waar dergelijke verontreinigingen weinig of geen invloed hebben, kan de soort ook wel talrijk, soms zelfs massaal op drooggevallen plaatsen verschijnen, maar dan worden de planten maar één of enkele centimeters hoog. Ze hebben dan alleen het bovenste, humeuze bovenlaagje van de venbodem om in te wortelen; de kieming verloopt vlot, maar daarna blijkt de 'draagkracht' van de bodem slechts een heel povere ontwikkeling van de plant toe te laten. Op zulke plaatsen groeit Moerasdroogbloem samen met soorten als Waterpostelein (Lythrum portula) en Goudkorrelmossen (Fossombronia spp.). Als Moerasdroogbloem op bouwland voorkomt, wijst dat op verslemping van de bodem. Zo is zij op maïsakkers een vrij gewone verschijning, met name in natte jaren.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1991 (deel 4)