Bouwen aan groenexpertise

Rood en blauw guichelheil

Anagallis arvensis

Hoogte plant

Minimaal:
5cm
Maximaal
50cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
licht

Voedsel

Min:
matig voedselrijk
Max:
zeer voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
mei
Tot:
oktober

Vocht

Min:
droog
Max:
vochtig

Bloemkleur

rood, rose
blauw

Bestuiving

insektenbestuiving
Areaal:

Vermoedelijk is rood guichelheil oorspronkelijk afkomstig uit het Middellandse-Zeegebied. In Europa heeft de soort haar areaal ver noordwaarts uitgebreid, met een areaalgrens die, verspreide voorposten buiten beschouwing gelaten, momenteel ongeveer loopt door Noord-Schotland, Zuid-Zweden, Wit- Rusland en verder zuidoostwaarts dwars door Rusland tot de Kaspische Zee. Door de mens is rood guichelheil over zowat de hele wereld accidenteel ingevoerd in gebieden met een gematigd of warm klimaat. Zoals met meer soorten van rijkere, liefst niet sterk zure bodems het geval is, is rood guichelheil in Wallonië wijdverspreid, met uitzondering van de (vooral Hoge) Ardennen, waar ze veel minder talrijk is.

Verspreiding in Vlaanderen:

Globaal genomen is rood guichelheil in Vlaanderen een alge- mene soort, maar de regionale verschillen zijn groot, met de grootste abundantie in de Duinen en de laagste in de Kempen. De overige grote regio's liggen daar tussenin, met de hoogste bezettingsgraad in gebieden met zwaardere gronden (de Polders en de Leemstreek). Rood guichelheil wordt meestal slechts in kleine aantallen aangetroffen, zodat de talrijke min of meer geïsoleerd liggende kilometerhokken eerder een gevolg lijken te zijn van een meer grondige inventarisatie tijdens de karteer- periode vanaf 1972 dan van een reële uitbreiding van de soort. Behalve rood guichelheil, is in Vlaanderen hier en daar ook blauw guichelheil (A. arvensis subsp. foemina) gesignaleerd en/of ingezameld. Deze ondersoort, met een meer uitgesproken voorkeur voor kalkrijke bodems, is in Wallonië algemener verspreid dan in Vlaanderen, vooral in het Maasdistrict en het Lotharings district. Uit een partiële controle van herbariummateriaal is gebleken dat de plant in het verleden soms verward werd met een vorm met blauwe bloemen van rood guichelheil. Vermoedelijk hebben de meeste van de zeldzame waarnemingen van blauw guichelheil in Vlaanderen betrekking op efemere vestigingen van adventiefplanten. Het verdient aanbeveling elke waarneming van blauwbloemige vormen van guichelheil in Vlaanderen goed te documenteren, incl. herbariummateriaal met zorgvuldig gedroogde kroonblaadjes (heel belangrijk voor het bepalen van de vorm en het aantal van de klierharen; zie onder meer JAUZEIN 1995).

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Zaadbank:
behoudt kiemkracht op lange termijn (zaden overleven op zijn minst 5 jaar, en vaak langer).
Zaad:
vanaf augustus tot oktober
Kiemperiode:
vanaf Voorjaar tot Vroege zomer
Gebruik:
geneeskrachtige planten
Bladseizoen:
overwinterend groen
Worteldiepte:
20cm
Levensvorm:
therofyt
Mycorrhizen:
Blaasvormige-'arbuscular' mycorrhizen
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
doosvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
regenbalist
wind
dieren (inwendig)
Verbreidingsstrategie:
een overblijvende zaad - of sporenbank
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Levensstrategie volgens Grime:
R/SR
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
2.50
Grime-ruderaliteitswaarde:
7.50
Ellenberg licht:
tussen half-schaduwplanten en half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
indifferent
Ellenberg voedselrijkdom:
matig stikstofrijke bodem / stikstofrijke bodem
Ecologische amplitude:
brede amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt

Rood guichelheil (A. arvensis subsp. arvensis) is een laag blijvende plant van voedselrijke bodems, die vooral goed gedijt in akkers en in uiteenlopende ruderale milieus met een grote, aan akkerland herinnerende dynamiek. De soort is weinig kieskeurig voor wat betreft bodemtextuur (zand zowel als zwaardere grond) en verkiest matig vochtige tot droge grond. In de eerste plaats is (of was?) rood guichelheil een akkeronkruid van graan- en hakvruchtakkers, dat vaak enkele goede jaren kent op land dat een paar jaar uit cultuur wordt genomen en spontaan verruigt. Daarnaast is de plant frequent te vinden in moestuinen, onder struiken in plantsoenen, langs zandige wegen, in duinen of op hopen aarde.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
niet bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
1129-1856 kwartierhokken
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Ivan Hoste
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw

Cursussen bij Inverde

Boeken