Bouwen aan groenexpertise

Bestrijding van invasieve duizendknoop langsheen de Bankloop te Olen

Doelgroep en doelstelling:

Doel is testen of Riet (Phragmites australis) een bondgenoot kan zijn in de strijd tegen invasieve duizendknopen via een praktijkexperiment. Door het riet 's zomers niet meer te maaien wil men de duizendknoop terugdringen tot op een aanvaardbaar niveau en ondervinden hoeveel energie dit kost.  

Na 8 jaar groeit op de oever vooral riet en maar weinig duizendknoop. Duizendknoop wordt jaarlijks selectief gesnoeid. Het riet en de kruiden worden niet gemaaid in het zomerhalfjaar.

Het beheer kost 1 mandag per jaar.

Foto's van de situatie Bankloop(opent nieuw venster) doorheen de jaren.

In 2014 werd een traject van de Bankloop te Olen geherprofileerd. Op deze site waren riet en duizendknoop al tientallen jaren aanwezig.

Na de graafwerkzaamheden ontstond een pioniermilieu met riet en duizendknoop. Net als duizendknoop kan riet probleemloos zulke ingrepen in het landschap overleven.  

De besmette oppervlakte omvat ongeveer één are. De exoot groeit hier op de nieuw aangelegde oevers in beheer bij de provincie, maar ook op de aangrenzende bebouwde percelen die beheerd worden door de sociale huisvestigsmaatschappij.

Locatie:
Bankloop, Olen
Begindatum uitvoering:
Betaald door:

Het aangepaste beheer kost ongeveer één mandag/jaar extra. Vooral communicatie met de verschillende partijen vraag een investering.

Projectcoördinator:

Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), Provincie Antwerpen (Dienst Integraal Waterbeleid), Gemeente Olen

Partners:

Provincie Antwerpen (Dienst Integraal Waterbeleid), gemeente Olen, beheerder sociale huisvestingsmaatschappij, omwonenden, Sus Willems, (na pensionering zelfstandige)

Uitgevoerd door:

Aannemer/terreinploeg van de Provincie Antwerpen (Dienst Integraal Waterbeleid) in samenwerking met beleidsadviseur van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)

Contactpersonen:

Sus Willems (sus.willems@telenet.be)

Het hoofdoel was om na te gaan of riet kan helpen bij het onderdrukken van invasieve duizendknoop en perspectieven biedt op vlak van beheer. Het terugdringen van duizendknoop langsheen de Bankloop kan daarnaast helpen om:

  • Nieuwe besmettingen stroomafwaarts te vermijden: duizendknoopwortels komen na verloop van tijd aan de oppervlakte te liggen, kunnen loskomen en meegevoerd worden met de stroming naar stroomafwaarts gelegen terreindelen waar ze een nieuwe infectie kunnen veroorzaken.
  • Uitbreiding richting de bewoning in te dijken: vanuit bestaande groeiplaatsen kunnen aangrenzende terreindelen overwoekerd worden door snelle ondergrondse, laterale uitbreiding. Zeker onder een maairegime is dit mogelijk. 
  • Te voorkomen dat er door maaien nieuwe besmettingen ontstaan. Wanneer bij het maaien fragmenten van stengeldelen (vooral de onderste delen zijn risicovol) of wortelstokken elders terecht komen kunnen deze hier aanleiding geven tot een nieuwe haard.

Om riet te bevorderen en duizendknoop te onderdrukken, krijgen de oevers een bijzonder beheer:

1) Het riet wordt niet meer gemaaid in het groeiseizoen

2) De duizendknoop wordt (2 x) selectief gesnoeid tijdens het groeiseizoen

In de winter wordt de bedding gemaaid om een voldoende doorvoercapaciteit te garanderen. Ook de oevers en het gazon worden in de winter gewoon gemaaid.

Gebiedsbeschrijving:

Een traject van de Bankloop te Olen dat in 2014 werd geherprofileerd. De provincie is bevoegd voor de waterafvoer, -berging en het beheer van deze waterloop van tweede categorie. Aangrenzende aan de Bankloop liggen bebouwde percelen die beheerd worden door de sociale huisvestigsmaatschappij. 

Op de oever groeit vooral riet en maar weinig duizendknoop. 

Doordat de rietvegetatie ontwikkelingskansen krijgt en tegelijkertijd de duizendknoop wordt weggesnoeid, kon op de oever een meerjarige rietkraag uitgroeien die concurreert met de invasieve duizendknoop. 

De meeste plekken waar riet samen voorkomt met duizendknoop worden gemaaid in het groeiseizoen. Dit leidt steevast tot absolute dominantie van duizendknoop die zich veel vlotter herstelt dan riet na zomermaaiing.

Daarom is het een goed idee om een begroeiing van riet en duizendknoop niet meer te maaien in het zomerhalfjaar.. 

Het was heel opmerkelijk, dat na het grondverzet, het riet veel sneller braakliggend terrein koloniseerde dan de duizendknoop, zeker op de meer vochtige standplaatsen. Het riet heeft zelfs een nabijgelegen wadi gekoloniseerd. Langs de ruige rietvegetatie liet de gemeente Olen een zone verruigen, en dit geeft een bijzonder bloemrijke vegetatie met bijvoet, boerenwormkruid, moerasrolklaver, margriet… 

Uit gesprekken met de omwonenden bleek dat deze de bloemrijke, ruige vegetatie met veel riet erg appreciëren.

 

Goed gelukt:

Het lijkt erop dat het beheer de opmars van de invasieve duizendknoop kan onderdrukken. In de loop van de volgende jaren wordt het experiment verder opgevolgd. Deze werkwijze echter, volstaat niet om duizendknoop totaal uit te roeien. Deze blijft aanwezig, maar is gemakkelijk te controleren, één werkdag per jaar volstaat hiervoor. 

Kan beter:

Het riet en de duizendknoop in het gazon, werden toch nog enkele malen gemaaid tijdens het vegetatieseizoen. Het duurde even vooraleer alle betrokkenen het afgesproken aangepaste beheer ook effectief uitvoerden. De communicatie over het nut van een aangepast beheer en de afstemming tussen de verschillende beheerders was de grootste 'kost'.

Riet (Phragmites australis)

Lees meer