Bouwen aan groenexpertise

BWK: Diep of zeer diep water (ap, apo, app)

BWK-codes: ap apo app

Met de karteringseenheid ap worden (zeer) diepe wateren aangeduid. Deze plassen werden meestal gegraven met als doel grondstoffen zoals zand, grind of klei te winnen. Bij de ontginning is er weinig rekening gehouden met de nabestemming en inrichting van de plas. Bijgevolg hebben een groot aantal plassen steile oevers, waardoor oevervegetatie hooguit beperkt blijft tot een smalle gordel. Dergelijke plassen zijn getypeerd als app. Wanneer de plassen wel beschikken over zachthellende oevers met een brede oevervegetatie is de kartering apo gebruikt. Dit onderscheid is niet altijd makkelijk vast te stellen en is niet systematisch gemaakt. Vele diepe plassen zijn dan ook gewoon als ap aangeduid.

Uitgebreid:

Afhankelijk van de herkomst en samenstelling van het water (regenwater, grond- of oppervlaktewater) kunnen deze wateren zowel eutroof als meso-oligotroof zijn. Als gevolg van hun grote diepte kan in deze waters temperatuurgelaagdheid optreden. Dit wil zeggen dat de waterkolom op grotere diepte steeds voldoende koud blijft, zodat tijdens de warme maanden een dichtheidsverschil met het oppervlakkige water tot stand komt, zodat beide waterlagen in deze periode niet mengen. Voedingsstoffen kunnen zo in de diepere waterlagen gestockeerd blijven, waardoor het oppervlaktewater vaak helder en van zeer goede kwaliteit is. Dergelijke plassen hebben in de Kempen soms een oeverzone met venvegetaties en zijn dan als apo+ ao(m) gekarteerd, afhankelijk van de aanwezige indicatieve soorten. De goede waterkwaliteit van diepe plassen maakt ze ook populair als recreatievijver. Hun grootte en diepte maakt ze geschikt voor allerlei watersporten.

Variatie:

Een sterretje (bv. apo*) is toegevoegd als dergelijke diepe plassen een meer dan gemiddelde structuurrijkdom vertonen of als een rijke oevervegetatie en/of waterflora, zoals kranswieren, aanwezig is. Vele diepe wateren zijn evenwel niet in detail onderzocht en de notatie is niet stelselmatig gebruikt. Diepe, gegraven plassen met steile oevers en weinig natuurlijke elementen zijn als app° aangeduid. Voorbeelden hiervan zijn spaarbekkens en enkele zand- of grindputten. Ook haven- en kanaaldokken zijn systematisch als zwak ontwikkeld, diep, gegraven water (app°) aangeduid omwille van hun steile, rechte, betonnen oevers. Wanneer oude kleiputten in de loop der jaren een natuurlijk uitzicht kregen met o.a. een goed ontwikkelde water- en/of oevervegetatie, zijn ze soms getypeerd als ae/ap. Elders zijn dergelijke plassen gewoon als ae weergegeven.

Verspreiding:

De als ap getypeerde diepe of zeer diepe wateren komen algemeen verspreid voor in de Kempen en de Zandleemstreek. In de Kempen zijn ze geconcentreerd langs de Maas (grindplassen) of geclusterd langsheen de kanalen en snelwegen (respectievelijk voornamelijk klei- en zandwinningen). In de Zandleemstreek worden ze vooral aangetroffen in de Scheldevallei en langs de E17 (lokale zandwinningen o.a. voor de aanleg van een snelweg). In de Polderstreek en in de Antwerpse haven komen ze amper voor als voormalige ontginningsplas, maar nemen zij wel een aanzienlijke oppervlakte in onder de vorm van havendokken (app°). Ze ontbreken vrijwel in de Leemstreek.

Verspreidingskaart Diep of zeer diep water
Waardering:
Diepe wateren zijn biologisch waardevol. Enkel de zwak ontwikkelde diepe wateren met steile vegetatieloze oevers (ap° en app°) worden als ‘biologisch minder waardevol’ beschouwd.
Oppervlakte (in ha):
5.900 à 6.400 ha
Zeldzaamheid:
vrij zeldzaam
Habitatrichtlijn:
mogelijk Bijlage I-habitattype (zie Natura 2000 typologie)
Natuurdecreet:
zorgplicht. Bij toevoeging van aom, ao of ae aan het complex geldt het verbod op vegetatiewijziging.
Mestdecreet:
niet onderhevig aan het mestdecreet
Bosdecreet:
niet onderhevig aan het bosdecreet
In samenwerking met:
Referenties
  • Vriens L., Bosch H., De Knijf G., De Saeger S., Guelinckx R., Oosterlynck P., Van Hove M. & Paelinckx D. (2011). De Biologische Waarderingskaart. Biotopen en hun verspreiding in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Inbo.