Bouwen aan groenexpertise

Ringsoort

Van ondersoort naar soort

Definitie:

Men spreekt van een ringsoort als uit een soort een hele reeks ondersoorten ontstaan die zich onderling kunnen voortplanten, maar waarvan de uiteinden van de keten dat niet meer kunnen, en dus eigenlijk als aparte soorten moeten worden aanzien. De opeenvolgende ontwikkeling van de ondersoorten strekt zich vaak over grote afstand uit, en het uiteindelijke 'product' van die ontwikkeling komt terug voor in de buurt van waar het allemaal begon, zodat het hele proces ongeveer de vorm van een lus of een ring heeft.

Eén van de bekendste voorbeelden van een ringsoort is of beter was de kleine mantelmeeuw (larus fuscus). Deze soort onderscheidt zich in West-Europa van de zilvermeeuw (larus argentatus) zowel uiterlijk (gele poten en donkere vleugels vs. roze poten en lichte vleugels) als op gebied van gedrag en ecologie (voedingswijze, broedtijd...). In oostelijke richting komt een reeks ondersoorten van de mantelmeeuw voor die steeds minder lijkt op de mantelmeeuw, maar steeds meer op de zilvermeeuw, met als eindpunt de Amerikaanse zilvermeeuw. Deze twee soorten werden als prachtig voorbeeld gezien van geografische soortvorming, waarbij alle tussenstappen bewaard zijn gebleven. Uit genetisch onderzoek is intussen gebleken dat de Amerikaanse en Europese zilvermeeuw helemaal niet verwant zijn en dat de Europese vorm niet uit de Amerikaanse is ontstaan. Ze zouden gewoon onafhankelijk uit een gemeenschappelijke voorouder, een soort oermeeuw, zijn ontstaan. Daardoor valt de hele ringtheorie voor deze soort in het water. Een mogelijke ringsoort, waartegen nog geen bezwarend bewijsmateriaal is gevonden, is de grauwe fitis. De zangvogel vormt een lus rond de Tibetaanse hoogvlakte, waarin grootte, tekening en zang geleidelijk veranderen. De beide uiteinden van de ring leven in Oost-China als twee verschillende soorten naast elkaar. Analyse van het DNA wijst erop dat het hier wel om een echte ringsoort gaat.

Lectuur:

Een uitgebreide versie van het mantelmeeuwverhaal is hier te vinden: http://www.mennoschilthuizen.org/text/text79.htm(opent nieuw venster)