Bouwen aan groenexpertise

Natuurtype: Essen-Elzenbos met Gevlekte aronskelk

Het Essen-Elzenbos met Gevlekte aronskelk situeert zich zowel ruimtelijk als floristisch tussen enerzijds de Essen-Eikenbossen en anderzijds de bossen op valleibodems zoals de Essen-Elzenbossen en de Iepen-Essenbossen. Toch vertoont het meer gelijkenissen met het Essen-Elzenbos dan met het Essen-Eikenbos. In de boomlaag komen Gewone es, Zwarte els en cultuurpopulier voor, maar evengoed Zomereik en Beuk. Hazelaar is de dominerende soort in de struiklaag. In de kruidlaag vinden we zowel soorten uit de Essen-Eikenbossen (Gele dovenetel, Slanke sleutelbloem, Bosanemoon, Gevlekte aronskelk, …) als meer stikstofminnende soorten (Grote brandnetel, Kleefkruid, Hondsdraf, Gewone berenklauw, …).

Het onderscheid met het Essen-Elzenbos met Bloedzuring (bostype D5) is niet steeds duidelijk. Het onderscheid situeert zich vooral qua standplaats. Het Essen-Elzenbos met Gevlekte aronskelk bevindt zich op rijke leembodems met pseudogley, het Essen-Elzenbos met Bloedzuring is beekbegeleidend alluviaal bos. Bovendien is het Essen-Elzenbos met Gevlekte aronskelk eerder een type van oude bossen, zodat er iets meer oud-bosplanten (Gele dovenetel, Gevlekte aronskelk, Bosgierstgras, Bosbingelkruid) in voorkomen dan in het Essen-Elzenbos met Bloedzuring.

Verspreiding:

Het merendeel van de opnamen van het Essen-Elzenbos met Gevlekte aronskelk komt voor in de leemstreek. Men vindt het onder andere in het Meerdaalwoud, Sint-Agatha-Rodebos, Brakelbos, Bos t’ Ename en Bos Ter Rijst (Maarkedal). Met 25 opnamen in het vegetatiemeetnet van de bosinventarisatie (Bos & Groen, 2001) heeft dit type een aandeel van 2,1 % van het actuele Vlaamse bosareaal of een oppervlakte van ca. 3100 ha.

Bodem:

Dit bostype komt vooral voor op leem- en zandleembodems zonder profielontwikkeling. De drainageklasse kan variëren van droog tot nat. Op zeer natte bodems vindt men dit type minder.

Ellenbergwaarden:

Het Essen-Elzenbos met Gevlekte aronskelk wordt gekenmerkt door halfschaduwplanten van frisse tot vochtige, (matig) stikstofrijke, zwak zure bodems.

Natuurbeheer (onderhoudsbeheer) uitgebreid:

Intensieve bosexploitatie en commerciële populierenteelt leiden tot degradatie van dit bostype. Een voorzichtige exploitatie (waarbij de bomen worden getakeld) is eventueel mogelijk mits goede ontsluiting en zeer strikte exploitatievoorwaarden. Gezien de zeer hoge natuurwaarde van dit bostype gecombineerd met een zeer kwetsbare vegetatie en de vochtige standplaats is een specifiek beschermingsstatuut met een beheer van niets doen of een beperkt hakhoutbeheer te verkiezen.

Grondwaterafhankelijk:
Niet van toepassing
Ontwikkelingsduur:

Het merendeel van de opnamen uit dit bostype vindt men terug in oude bossen.

Natuurwaarde:

Een goed ontwikkeld Essen-Elzenbos met Gevlekte aronskelk is zeer soortenrijk en botanisch uiterst waardevol. Er komen heel wat oud-bossoorten voor. Ook faunistisch zijn deze bossen zeer bijzonder. Dit type maakt deel uit van het habitattype 9160 in het Natura 2000-netwerk (Decleer, 2007).

Recreatieve waarde:

De vochtige standplaats en kwetsbare voorjaarsflora maken dit bostype minder geschikt en recreatie.