Bouwen aan groenexpertise

Spiegeldikkopje

Heteropterus morpheus

Het spiegeldikkopje met de opvallende witte vlekken op de onderkant van de achtervleugel, heeft één generatie van begin juli tot begin augustus. Het is een soort van vochtige tot natte ruigten en zeer vochtige graslanden. Het spiegeldikopje is Regionaal uitgestorven in Vlaanderen, maar in Nederland is er een populatie die voor een spontane herkolonisatie zou kunnen zorgen, op voorwaarde dat de geschikte biotoop hersteld wordt.

Beheer:

Het creëren of behouden van open plekken en/of het toepassen van hakhoutbeheer in broekbossen zijn, samen met het behouden van een hoog waterpeil, gunstige maatregelen voor het Spiegeldikkopje. Aangezien zowel de rups als de pop vrij hoog in de vegetatie zitten, moet er voorzichtig omgesprongen worden met het maaien van de vliegplaatsen. Indien maaien toch nodig is om een tensterke verruiging te vermijden, moet dat zeker gefaseerd gebeuren.

heeft als waardplant

Boskortsteel

heeft als waardplant

Hennegras

heeft als waardplant

Pijpenstrootje

heeft als waardplant

Riet

Areaal:

Het Spiegeldikkopje is altijd al zeer zeldzaam geweest in Vlaanderen en was beperkt tot twee populaties: het Stamprooierbroek (Kinrooi tot 1995) en het Jagersborg (Maaseik tot 1928). De waarnemingen in de Beverbeekse Heide (Hamont-Achel – 1989), de Vallei van de Zwarte beekn (Koersel – 2000) en de Maten (Genk – 2007)nzijn zo goed als zeker zwervers of uitgezette dieren. De laatste waarneming dateert uit 1995 (Stamprooierbroek – Kinrooi).

Ecologie:

Het Spiegeldikkopje komt voor in vochtige tot natte ruigten langs bosranden en zeer vochtige graslanden in open broekbossen. De soort heeft 1 generatie van begin juli tot begin augustus. De eitjes worden afgezet op de bovenkant van jonge blaadjes van Pijpenstrootje of Hennegras. De pas uitgeslopen rups spint een kokertje van de top van het blad waarin ze zich overdag verschuilt. Voor de overwintering bouwt de half volgroeide rups een hibernaculum van meerdere bladeren op zo’n 20-50 cm hoogte in de vegetatie. De verpopping gebeurt in een zelfgemaakt tentje.

Vaak gebruikte nectarplanten zijn Grote kattenstaart, braam, Kale jonker en Gewone dophei. De vlinders zijn over het algemeen honkvast, maar blijken in staat om geschikte plekken op enkele kilometers te koloniseren. 

Rode lijst:
Uitgestorven
Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Vogelrichtlijn:
Nee
Jachtwild:
Nee
Invasieve exoot:
Nee
Soortenbesluit:
Status:

Regionaal uitgestorven. In de vorige Rode Lijst was het Spiegeldikkopje Zeldzaam (Bijna in gevaar). Het Spiegeldikkopje komt niet voor in Wallonië. In Nederland is de soort Bedreigd en in Europa is ze Momenteel niet in gevaar. Tot 1998 was er een populatie van het Spiegeldikkopje aan de Nederlandse kant van het Stamprooierbroek (Molenbeersel). De dichtstbijzijnde populaties liggen nu echter in het Weerterbos op ongeveer 15 km van het Stamprooierbroek en in de Peel (WallisDe- Vries 2012b). Indien de populaties daar versterkt en behouden kunnen worden, is een spontane herkolonisatie niet uitgesloten. Voorwaarde is dat er geschikte biotoop behouden of hersteld wordt in het Stamprooierbroek. Herintroductie is bijgevolg niet onmiddellijk aan de orde, maar een lokaal herstelprogramma is wenselijk.

Herstelprioriteit: Een eventueel herstelproject voor het Spiegeldikkopje lijkt de grootste kans van slagen te hebben wanneer dat grensoverschrijdend met Nederland gebeurt.

Bedreigingen:

Volgens de voorspellingsmodellen zou het klimaat in België ook in 2050 geschikt zijn voor het Spiegeldikkopje.

Gevoelig voor:
Verdroging
Typering:
graslandvlinder
Profiteert van opwarming
Biotooptype:
Bosranden
Ruigte