Gladde zegge

Gladde zegge is een hoge plant met forse, tot een centimeter dikke, verhoutende, kort kruipende wortelstokken, die een losse pol vormen. De onderste scheden zijn bruin tot roodachtig. De stengel is scherp driekantig en ongeveer twee millimeter dik. De bladscheden zijn wijd en hebben, evenals de onderste schutbladen, een korte antiligula. De bladschijf is tot ruim een centimeter breed. De losse bloeiwijze bestaat uit een mannelijke topaar en twee tot vier van elkaar verwijderd staande, vrouwelijke aren met driestempelige bloemen. De schutbladen reiken niet tot de top van de bloeiwijze en hebben een tot meer dan vijf centimeter lange schede, die de aarsteel grotendeels omhult. De vrouwelijke aren zijn tot vier centimeter lang; de onderste hangt tenslotte vaak over. De urntjes zijn spoelvormig, vier à vijf millimeter lang, lichtgroen tot bruin en versmald in een lange snavel, die in twee dunne, gestekelde tanden gespleten is.

Gladde zegge is een West-Europese plant met een deels verbrokkeld areaal, dat zich van het westelijke deel van het Middellandse-Zeegebied tot de Britse eilanden en noordoostwaarts tot het Sauerland uitstrekt. In Nederland is zij beperkt tot Midden-Limburg. Zij werd pas in 1942/43 ontdekt op een tweetal plekken, waar zij tot nu toe in een gering aantal exemplaren standhoudt.

Gladde zegge groeit op natte plekken, vooral in brongebieden en langs beekjes, in loofbossen op humeuze, zure, matig voedsel- en basenrijke zand- en leemgrond. In naburige landen geldt zij als kenmerkend voor een type Elzenbroekbos met Klein glidkruid (Scutellaria minor) en Koningsvaren (Osmunda regalis). Op een van de Limburgse groeiplaatsen staat Gladde zegge in Elzenbos op de lage oeverwal van een beekje, op grindrijk zand met een waterkerende kleilaag in de ondergrond, aan de voet van de Maasdalwand. De ijle ondergroei ter plaatse bestaat onder meer uit Bramen (Rubus fruticosus agg.), Wijfjesvaren (Athyrium filix-femina), Stekelvarens (Dryopteris spp.), Moeraszegge, Bittere veldkers (Cardamine amara), Kruipende boterbloem (Ranunculus repens) en Gladde witbol (Holcus mollis), waartussen een meer gesloten mosdek van Gewone pellia (Pellia epiphylla), Gewoon rimpelmos (Atrichum undulatum) en Fraai haarmos (Polytrichum formosum) aanwezig is. De andere groeiplaats herbergt één pol Gladde zegge, die met de voet in een bosbeekje staat, omringd door Bospaardestaart (Equisetum sylvaticum). Het Midden-Limburgse bosgebied waar Gladde zegge voorkomt, herbergt nog enige andere bijzondere bronbosplanten: Paarbladig goudveil (Chrysosplenium oppositifolium), Reuzenpaardestaart (Equisetum telmateia) en Wolmos (Trichocolea tomentella).

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1994 (deel 5)