Varkenskersambrosia

De Varkenskersambrosia is een middelhoge, grijsviltige, groepsgewijs groeiende, overblijvende nazomerbloeier met een merkwaardige vermeerderingswijze. Aan de ver kruipende wortels ontstaan wortelknoppen, die vroeg in de herfst beginnen uit te lopen, maar zich pas in de volgende lente tot bovengrondse spruiten en vervolgens tot zelfstandige planten ontwikkelen. Hierdoor is de plant in staat, ondanks haar bij ons vaak povere vruchtzetting, stand te houden en zich uit te breiden - een verschil met de eenjarige Alsemambrosia, die geheel van haar vruchtzetting afhankelijk is. De bladeren van Varkenskersambrosia zijn diep veervormig ingesneden - eenmaal gedeeld, niet tweemaal zoals bij Alsemambrosia - en vrijwel zittend. Het vruchtomhulsel vertoont vaak enkele minieme knobbeltjes en heeft een snavelvormige top van minder dan een millimeter lengte. De mannelijke hoofdjes hebben een dicht behaard omwindsel.

Varkenskersambrosia is afkomstig uit Noord-Amerikaanse prairiegebieden en treedt sedert de laatste eeuwwisseling in Europa op, als adventiefplant die zich in allerlei gebieden als neofiet ontpopt. De eerste vestiging in Nederland betreft het westelijk deel van de Veluwe, waar de plant al in 1905 bij Nunspeet werd aangetroffen. Vooral sinds de tweede wereldoorlog is zij in opkomst, en de veronderstelling dat zij voor een deel door Amerikaans legermaterieel is aangevoerd en verspreid, lijkt aannemelijk. Dit geldt zeker voor de Hollandse duinen, waar Varkenskersambrosia dikwijls in de buurt van bunkerresten wordt aangetroffen.

Varkenskersambrosia is een plant van droge, tamelijk stikstofrijke maar humusarme, meestal omgewerkte of verplaatste zandgrond, die vaak met 'vreemd' materiaal - bijvoorbeeld puin - gemengd is. Zij kan zowel op kalkhoudende als op vrij zure bodem groeien. In onverstoord terrein dringt zij in onze streken niet of nauwelijks binnen. Zij groeit in droge, zandige wegbermen, langs duinpaden, op bouw- en fabrieksterreinen, in zandafgravingen en soms op zandige rivieroeverterreinen.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1991 (deel 4)