Bouwen aan groenexpertise

Driekleurig viooltje

Viola tricolor

is een waardplant voor

Kleine parelmoervlinder

is een waardplant voor

Bosrandparelmoervlinder

is een waardplant voor

Grote parelmoervlinder

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Soortenrijke akkers (b*)

Hoogte plant

Minimaal:
5cm
Maximaal
40cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
matig voedselrijk
Max:
matig voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
april
Tot:
oktober

Vocht

Min:
droog
Max:
droog

Bloemkleur

veelkleurig

Bestuiving

gesloten bloem
bijen, hommels e.a.
Areaal:

Het areaal van driekleurig viooltje, een soort van de gematigde klimaatgebieden van Europa en westelijk Siberië, lijkt sterk op dat van akkerviooltje. Het reikt in het noorden tot Noord- Noorwegen en de zuidhelft van Finland, in het oosten tot voorbij de Oeral, in het zuiden tot Bulgarije, Zuid-Italië en Noord- Spanje, en in het westen tot Ierland. Buiten Europa is de soort onder meer in Noord-Amerika, India en Nieuw-Zeeland ingeburgerd. In Wallonië is driekleurig viooltje algemeen in de Ardennen, maar daarbuiten zeldzaam.

Verspreiding in Vlaanderen:

Voor de periode 1939-1971 is het kaartbeeld bijzonder helder: driekleurig viooltje was grotendeels beperkt tot de Kempen. Tijdens de tweede atlasperiode werd dat beeld in grote lijnen bevestigd, maar werd de soort in de provincie Antwerpen in diverse uurhokken niet teruggevonden, wat wijst op een reële achteruitgang. Een andere verandering is het opduiken van talrijke verspreide vindplaatsen in Oost- en West-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. Het is niet evident om dat fenomeen te duiden. Het meest waarschijnlijk is dat vondsten van zowat alles wat leek op driekleurig viooltje in die regio’s tijdens de eerste kartering werden genegeerd wegens ‘ontsnapte tuinplant‘, mogelijk in combinatie met het al dan niet correcte idee dat de wilde soort in dit deel van Vlaanderen niet voorkwam. Later werd daar anders over gedacht of waren floristen eerder geneigd vermoedelijk verwilderde tuinplanten toch te noteren. In ieder geval berust in heel Vlaanderen een deel van de gegevens op uit tuinen ontsnapte en teruggekruiste viooltjes, maar in sommige regio’s buiten Antwerpen en Limburg, zoals in het Land van Waas, is na 1971 nog wel degelijk driekleurig viooltje gevonden.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Zaadbank:
behoudt kiemkracht op lange termijn (zaden overleven op zijn minst 5 jaar, en vaak langer).
Kiemperiode:
vanaf Voorjaar
Gebruik:
geneeskrachtige planten
Bladseizoen:
overwinterend groen
Worteldiepte:
10cm
Levensvorm:
therofyt
Mycorrhizen:
Blaasvormige-'arbuscular' mycorrhizen
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Jarigheid:
eenjarig
Vruchttype:
doosvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
mieren
zelf
Verbreidingsstrategie:
een overblijvende zaad - of sporenbank
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Levensstrategie volgens Grime:
R/SR
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
2.50
Grime-ruderaliteitswaarde:
7.50
Ellenberg licht:
half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van droge tot matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
indifferent
Ellenberg voedselrijkdom:
indifferent
Maaigevoeligheid:
matig maaitolarant
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum zwak zuur tot maximum neutraal

Driekleurig viooltje behoort tot een soortscomplex dat in Vlaanderen akker-, duin- en driekleurig viooltje omvat. Het aantal erkende taxa en de kenmerken om ze van elkaar te onderscheiden zijn sinds de negentiende eeuw geregeld in vraag gesteld en gewijzigd. Dat verschillende auteurs soms dezelfde taxa erkennen, maar de verschillen ertussen anders aflijnen, zorgt voor extra verwarring (JAUZEIN 1995). Het verwilderen van gekweekte, vandaag niet zelden kleinbloemige cultivars die deels zijn afgeleid van driekleurig viooltje, maakt het de streper ook al niet gemakkelijker. Driekleurig viooltje is, net als akkerviooltje, traditioneel vooral een soort van graanakkers op niet te zware grond. Anders dan het wat minder kieskeurige akkerviooltje, groeit driekleurig viooltje vooral op drogere, matig voedselrijke, kalkarme bodems. Als akkeronkruid doorstond het wellicht minder goed dan haar verwant de grondige transformatie van de moderne bedrijfsvoering in de landbouw. In het agrarische landschap is driekleurig viooltje vandaag als een gevolg daarvan grotendeels verdrongen naar akkerranden en niet te hoog opschietende, (vrij) schrale bermbegroeiingen op matig voedselrijke bodems.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
AK1
AK2
# planten per m²:
12
Aanplanten:
best via zaaien
Rode lijst:
niet bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
354-729 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Ivan Hoste
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken