Dauwnetel

Dauwnetel is gemiddeld de meest forse hennepnetelsoort. Tussen gewassen schiet zij vaak hoog op; in bermen blijft zij gewoonlijk lager. Evenals bij Gewone en Gespleten hennepnetel is de stengel onder de knopen verdikt en vooral daar bezet met schuin omlaag wijzende borstelharen op een sokkeltje. De bloemkroon is gemiddeld groter dan bij andere hennepnetels en heeft een zwavelgele kleur. In fraai contrast daarmee is de middenslip van de onderlip doorgaans paars, met een witachtige zoom. Ook de helmknoppen zijn paars. 

Dauwnetel komt voor in Europa met uitzondering van de zuidelijkste en westelijkste delen, en verder oostwaarts tot Midden-Siberië. In Nederland is zij plaatselijk vrij algemeen in het midden van het land, in Midden-Brabant en ook in bepaalde delen van het oosten en noordoosten. Over het geheel genomen gaat zij achteruit. In Limburg wordt zij vanouds zeer weinig aangetroffen. Ook in het noordwesten en het Deltagebied ontbreekt zij grotendeels. 

Dauwnetel is een plant van stikstofrijke, vaak enigszins beschaduwde plaatsen op lichte, veelal kalkarme, goed vochthoudende grond. Terwijl zij uit akkers in de laatste tientallen jaren vrijwel is verdwenen, weet zij zich als berm- en zoomplant plaatselijk vrij goed te handhaven. Haar verspreidingspatroon weerspiegelt de landschappelijke opbouw van het land. In droge, voedselarme zandgebieden en in hoogveenstreken laat zij grotendeels verstek gaan, bijvoorbeeld in de Kempen, de Peel en Salland en op de Midden-Veluwe. Zware kleigronden komen evenmin in aanmerking. De meeste streken met veel Dauwnetel liggen op de overgang van zandstreken naar veengebieden of rivier- en beekdalen; ook op leemafzettingen komt de plant nogal eens voor. Als akkerplant was zij vooral bekend uit Twente en de Gelderse Vallei en van de rand van het IJsseldal. Zij is een indicator van sterk humeus bouwland - veelal werden de desbetreffende akkers niet met heideplaggen, maar met plaggen uit beekdalmoerasgronden bemest. Dauwnetel stond vooral onder rogge, maar ook wel in hakvruchtakkers. Tussen mais krijgt zij geen kans; wel is zij soms aan greppels langs maisvelden te vinden, waaruit blijkt dat zij voor zware bemesting niet al te gevoelig is. Daar en ook in bermen staat zij dikwijls tussen vrij lang gras of hoog opschietende ruigteplanten. Verder is Dauwnetel in sommige streken vrij regelmatig in houtwallen te vinden, vooral op de grens met grasland. Zo staat zij in oostelijk Zuid-Holland nogal eens op houtkaden (oude landscheidingen), en ook in heggenlandschappen in het leemgebied van Noordoost-Friesland is zij regelmatig aan te treffen. 

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)