Bouwen aan groenexpertise

Gespleten hennepnetel

Galeopsis bifida

De Gespleten hennepnetel is een lage tot middelhoge plant met geelachtig groen blad op zonnige plekken. De stengel is bultig onder de knopen, met borstelharen en behaarde stengelleden. De bloemen hebben een korte kroon, met een lange middenslip die wit afsteekt tegen het rozerood. Ze groeit op vochtige, open plekken met humusrijke, zure grond, in rietlanden, broekbossen en soms op vochtige akkers, vaak samen met Moeraswolfsmelk, Gewone smeerwortel, en Bramen.

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Soortenrijke akkers (b*)

Hoogte plant

Minimaal:
10cm
Maximaal
60cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
matig voedselrijk
Max:
matig voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
juli
Tot:
oktober

Vocht

Min:
vochtig
Max:
nat

Bloemkleur

paars, violet, purper, lila
rood, rose

Bestuiving

bijen, hommels e.a.
Areaal:

Gespleten hennepnetel is wijdverspreid in de gematigde en koude delen van Europa en Azië. In Noord-Amerika is de soort ingeburgerd zodat ze nu een circumboreaal areaal heeft. In Europa komt ze nagenoeg overal voor met uitzondering van het Iberisch Schiereiland, het zuiden van Frankrijk en het grootste deel van Italië. De verspreiding in België is nog onvoldoende bekend (LAMBINON et al. 2004). In Wallonië komt gespleten hennepnetel her en der voor, vooral in de Ardennen (VAN ROMPAEY & DELVOSALLE 1972).

Verspreiding in Vlaanderen:

In Vlaanderen is gespleten hennepnetel een vrij algemene soort. Ze is toch heel wat zeldzamer dan haar 'zustersoort' gewone hennepnetel. Gespleten hennepnetel komt vooral voor in de Kempen en de Zandleemstreek. Elders is de soort zeldzaam. Op het eerste gezicht lijkt de soort sterk toegenomen, maar die toename kan ook te danken zijn aan een verbeterde soortenkennis bij de waarnemers. Het onderscheid tussen gespleten hennepnetel en gewone hennepnetel is niet altijd even gemakkelijk en mogelijk zijn beide soorten af en toe verward. De taxonomische rang van beide soorten is een twistpunt (LAMBINON et al. 1998).

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

De Gespleten hennepnetel is een lage tot middelhoge plant, die op zonnige standplaatsen een wat geelachtig groene indruk maakt. De stengel is vlak onder de knopen bultig verbreed en bezet met schuin omlaag gerichte borstelharen op een sokkeltje; ook overigens zijn de stengelleden vrij sterk behaard. De bloemen hebben een gemiddeld kortere kroon dan andere hennepnetels; deze steekt weinig buiten de kelktanden uit. De middenslip van de onderlip is meer lang dan breed, met tenslotte omgerolde zijranden en een insnijding aan de top. De smalle witte zoom van de middenslip is scherp begrensd tegenover het rozerood van de rest van bloemkroon. Voor het overige lijkt de Gespleten hennepnetel sterk op de Gewone. Gespleten hennepnetel komt voor in de gematigde en koelere streken van het noordelijk halfrond. In Noord-Amerika is zij oorspronkelijk ingevoerd, evenals in Nieuw-Zeeland. In Nederland is zij plaatselijk vrij algemeen, maar zeldzaam in kleigebieden en in de duinstreek. 

Gespleten hennepnetel is een plant van matig vochtige, zonnige tot licht beschaduwde, min of meer open plaatsen op humusrijke, min of meer zure zand- en leemgrond en op veen. In ons land groeit zij optimaal in veenplassengebieden, met name in Noordwest-Overijssel. Zij staat daar in verruigend rietland, samen met planten als Moeraswolfsmelk (Euphorbia palustris) en Gewone smeerwortel (Symphytum officinale). Nog meer op de voorgrond treedt zij op en bij hopen afval van de rietcultuur. Elders staat zij bijvoorbeeld op verdrogende sloot- en kanaalbagger in bermen, op kapvlakten en op lichte, minder natte plekjes met veel strooisel in broekbossen. Hier wordt zij vergezeld door onder meer Bramen (Rubus fruticosus s.lat.), Grote wederik (Lysimachia vulgaris), Pitrus (Juncus effusus), Rankende helmbloem (Corydalis claviculata) en Wilgenroosje (Chamerion angustifolium). Hier en daar komt Gespleten hennepnetel ook op vochtige akkers voor. 

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3) 

Kiemperiode:
vanaf Voorjaar tot Vroege zomer
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
zomergroen
Levensvorm:
therofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
splitvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
regenwater
dieren (uitwendig)
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
tussen matige zuurindicator en zwakke zuurindicator
Ellenberg voedselrijkdom:
matig stikstofrijke bodem / stikstofrijke bodem
Ecologische amplitude:
brede amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
plaatselijke freatofyt

Gespleten hennepnetel is een soort van bosranden en kapvlakten op matig voedselrijke, vochtige bodem. Soms komt ze ook voor als onkruid in graanakkers.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
O1
OP2
OP3
Rode lijst:
niet bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
354-729 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Wouter Van Landuyt
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken