Hertsmunt

Hertsmunt is een middelhoge tot hoge, tamelijk zwak en niet 'muntachtig' geurende, min of meer witviltige, rechtopstaande zomerbloeier, die alleen ondergronds uitlopers vormt. De beharing bestaat uit lange, enkelvoudige, met elkaar 'vervlochten' haren. De (vrijwel) zittende bladeren zijn langwerpig tot lancetvormig met een lang toegespitste top en deels evenwijdige, scherp gezaagde randen. Het blad vertoont een veervormige nervatuur - een verschil met Witte en Wollige munt - en is van boven weinig behaard. De schijnkransen staan in de oksels van kleine, lijnvormige schutbladen en zijn opeengedrongen tot compacte, cilindervormige schijnaren met een afgeronde top. Deze staan aan het eind van hoofdas en zijtakken. De kelk is klokvormig, met priemvormige tanden; de kroon is lila getint. De plant is enigszins vergiftig. 

Hertsmunt komt voor in de zuidelijke helft van Europa, in het Atlasgebied en Zuidwest-Azië. In Nederland, waar zij haar noordgrens bereikt, is zij vrijwel beperkt tot de Rijn en zijn zijtakken, met inbegrip van de benedenlopen van de Maas en de Hollandse IJssel. Een concentratie van vindplaatsen bevindt zich in het zoetwatergetijdengebied. Langs de Gelderse IJssel ontbreekt zij van Rheden tot Zwolle; in de IJsseldelta liggen echter enige vindplaatsen. Uit dit laatste gebied is de plant al in de 16de eeuw beschreven door M. de Lobel. 

Hertsmunt is een oeverplant, bij ons een tamelijk exclusieve bewoner van rivieroevers en -dijken, waar zij meestal op stenen beschoeiingen groeit, vooral op vrij hooggelegen aanspoelselgordels. Met haar uitlopers is deze plant in staat onder steenblokken en vloedmerk door te groeien en op geschikte plekken bloeistengels het licht te laten zien, mits de ondergrond kleiig en blijvend vochtig is. Zij verdraagt lichte beschaduwing en staat bijvoorbeeld op noordwaarts geëxponeerde steenglooiingen en als zoom langs bosjes. Als begeleiders kunnen onder meer Gewone smeerwortel (Symphytum officinale) en Rivierkruiskruid (Senecio fluviatilis) optreden. Hertsmunt is voedselplant van het bladhaantje Chrysolina cerealis. 

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3)