Bouwen aan groenexpertise

Mottenkruid

Verbascum blattaria

 

Mottenkruid is een middelhoge Toorts met spaarzaam behaarde stengels en bloemen in een enkelvoudige tros. De onderste bladeren zijn langwerpig, de bovenste eirond. De lichtgele kroon is in knop rossig getint, met paars-wollige meeldraden. Mottenkruid komt voor in delen van Europa, het Atlasgebied en Centraal-Azië. Het is zelden ingeburgerd en verwijst in naam naar kakkerlakken, die volgens Dodoens graag in de bloemen kruipen.

Hoogte plant

Minimaal:
60cm
Maximaal
120cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
matig voedselrijk
Max:
matig voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
juni
Tot:
augustus

Vocht

Min:
droog
Max:
droog

Bloemkleur

geel

Bestuiving

insektenbestuiving
Areaal:

Deze toorts komt voor in West-, Midden- en Zuid-Europa, en daarbij aansluitend tot in Centraal-Azië en Noord-Afrika. Vlaanderen bevindt zich aan de noordwestgrens van het areaal. Van veruit de meeste vondsten kan men zich afvragen of ze niet eerder adventief te noemen zijn dan wel oorspronkelijk wild. Bijna alle gedocumenteerde vondsten zijn namelijk gesitueerd op spoorwegterreinen en storten of op aangevoerde grond.

Verspreiding in Vlaanderen:

Mottenkruid is in heel België zeer zeldzaam. In Vlaanderen houdt de soort al sinds lang stand in de omgeving van Turnhout ('Bels Lijntje' in Weelde) en Diest. Van een recente uitbreiding is vooral sprake in Antwerpen en Gent. De recente toename van de soort volgt dezelfde trend als die van vele andere warmteminnende soorten die houden van kalkrijke, stenige grond en die op antropogene groeiplaatsen een alternatief hebben gevonden voor hun oorspronkelijk milieu.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

Mottenkruid is een middelhoge tot hoge, spaarzaam behaarde en glanzende Toorts waarvan de bloemen niet in kluwens staan, maar tot een enkelvoudige tros of een weinig vertakte pluim zijn verenigd. De onderste bladeren zijn langwerpig, vaak iets ruitvormig, en wigvormig in de steel versmald; de bovenste bladeren zijn eirond en hebben een zwak hartvormige voet. De kroon is lichtgeel en in knop van buiten rossig getint. De onderste twee meeldraden zijn langer dan de overige en hebben pijlvormige helmknoppen. De helmdraden zijn paars-wollig. 

Mottenkruid komt voor in Midden-, Oost- en Zuid-Europa, het Atlasgebied, Zuidwest- en Centraal-Azië. Het is op tal van plaatsen adventief of verwilderd gevonden, maar inburgering vond maar zelden plaats. Waar de Rijn het land binnenkomt, heeft Mottenkruid een aantal jaren standgehouden op een ruig, zandig terreintje. Verder heeft het zich een kwart eeuw kunnen handhaven aan een bosrand op droog, voedselarm zand langs een goederenspoorlijntje, totdat de plant 'per ongeluk' door bespuiting werd vernietigd. Overigens kan Mottenkruid nauwelijks tot de eigenlijke flora worden gerekend. De benaming Blattaria is afgeleid van Blatta, wat zowel mot als kakkerlak kan betekenen. Volgens Dodoens zouden kakkerlakken graag in de afgevallen bloemen kruipen, wat een eenvoudige manier bood om ze uit huizen te verwijderen. 

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3) 

Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
zomergroen
Levensvorm:
hemicryptofyt
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Jarigheid:
tweejarig
Vruchttype:
doosvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
windstrooier
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
Middellandse zeegebied
Midden-Europa
Zuid-West-Azie
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
lichtplanten
Ellenberg vocht:
indicator van droge standplaatsen
Ellenberg pH:
zwakke zuurindicator tot zwakke base-indicator
Ellenberg voedselrijkdom:
matig stikstofrijke bodem / stikstofrijke bodem
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
afreatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum zwak zuur tot maximum zwak basisch

Mottenkruid is een plant van snel opwarmende plekken op kalkhoudende zandgrond of stenige grond, zoals spoorwegterreinen. Het komt er voor in het gezelschap van soorten als kaal breukkruid, diverse teunisbloemen, slangenkruid en Jakobskruiskruid.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
AK1
AK2
GB1
OPB1
RU1
# planten per m²:
6
Aanplanten:
in groepen van 3 tot 10 of zaaien
Rode lijst:
zeldzaam
Zeldzaamheid KFK-klasse:
18-59 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Dirk De Beer
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken