Bouwen aan groenexpertise

Tijmereprijs

Veronica serpyllifolia

Tijmereprijs is een kleine, overblijvende plant die van de lente tot de herfst bloeit. De kruipende stengels wortelen op de knopen en lopen boogvormig op met eindstandige bloemtrossen. De bladeren zijn meestal ovaal, gaafrandig of zwak gezaagd, en onbehaard, waardoor ze glad lijken. De bloemen zijn wit tot bleekblauw met blauwe lijntjes, en de vruchten zijn omgekeerd hartvormig met een uitstekende stijl.

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Kamgrasland (rbbkam)

Hoogte plant

Minimaal:
5cm
Maximaal
25cm

Licht

Min:
half schaduw
Max:
volle zon

Voedsel

Min:
matig voedselrijk
Max:
matig voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
april
Tot:
oktober

Vocht

Min:
vochtig
Max:
vochtig

Bloemkleur

blauw
wit

Bestuiving

vliegen, zweefvliegen e.a.
Areaal:

Tijmereprijs is een soort van Europa en West- en Centraal-Azië. Ook in Noord-Afrika bevindt zich een mini-areaaltje. In Noord- Amerika is de soort ingeburgerd. In België is tijmereprijs vrijwel overal algemeen, met uitzondering van de Polders, waar de soort beperkt is tot kerkhofgazons, zandige dijken, begroeiingen tussen kasseien en dergelijke.

Verspreiding in Vlaanderen:

In Vlaanderen is tijmereprijs een algemene soort die bovendien sterk is toegenomen in de tweede karteerperiode.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart

Tijmereprijs is een kleine tot zeer kleine, overblijvende plant, die van de lente tot de herfst in bloei staat. De kruipende, op de knopen wortelende stengelbasis gaat over in een boogvormig opstijgende bloeistengel met een eindstandige bloemtros; vaak ontspringen aan de basis ook, al of niet bloeiende, zijstengels. De meestal ovale bladeren zijn gaafrandig of zwak gezaagd en, in tegenstelling tot de stengel, onbehaard, wat ze een opvallend 'gladde' indruk geeft. De schutbladen zijn duidelijk kleiner. De zeer kort gesteelde bloemen hebben een witte tot bleekblauwe kroon met blauwe lijntjes. De breed omgekeerd hartvormige vrucht vertoont een stomphoekige topinsnijding, waar de stijl ver buiten uitsteekt. 

Tijmereprijs is een kosmopoliet van gematigde streken; op het zuidelijk halfrond is hij als cultuurvolger ingeburgerd. In het grootste deel van Nederland is hij vrij algemeen, maar door zijn weinig opvallende uiterlijk wordt hij vaak over het hoofd gezien. 

Tijmereprijs groeit op min of meer open en vochtige plekjes op matig voedselrijke, verdichte, humeuze, zwak zure tot neutrale zand-, leem- en kleigrond. Hij kan zowel in het volle licht als in halfschaduw gedijen. Het meest wordt hij aangetroffen in hiaten in de grasmat van niet te zwaar bemeste weilanden en gazons. Net als Kamgras (Cynosurus cristatus) kon hij vroeger kenmerkend zijn voor betrekkelijk 'vette' weiden, maar door de toegenomen zware bemesting zijn beide nu indicatoren van minder door mest beïnvloede percelen. Tijmereprijs komt ook vaak voor langs zandwegen in bosgebieden, waar na regenbuien het water tijdelijk stagneert. Hier is Brunel (Prunella vulgaris) vaak zijn metgezel. 

Daarnaast is hij een van de eerste overblijvende planten die zich vestigen in pioniervegetaties op vochtig zand in afgravingen en dergelijke. 

De galvormers op Tijmereprijs zijn dezelfde als op Mannetjesereprijs en andere overblijvende soorten: de galmug Jaapiella veronicae en de galmijt Aceria anceps.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1988 (deel 3) 

Zaadbank:
behoudt kiemkracht op lange termijn (zaden overleven op zijn minst 5 jaar, en vaak langer).
Kiemperiode:
vanaf Late voorjaar tot Vroege herfst
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
overwinterend groen
Worteldiepte:
10cm
Levensvorm:
hemicryptofyt
Mycorrhizen:
Blaasvormige-'arbuscular' mycorrhizen
Geslachtsverdeling:
tweeslachtig
Vruchttype:
doosvrucht
Vruchtkleur:
onopvallend
Verbreidingswijze:
regenwater
dieren (inwendig)
mieren
regenballist
windstrooier
Verbreidingsstrategie:
zijdelingse vegetatieve voortplanting
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Levensstrategie volgens Grime:
R/CSR
Grime-competitiewaarde:
1.67
Grime-stresswaarde:
1.67
Grime-ruderaliteitswaarde:
6.67
Ellenberg licht:
indifferent
Ellenberg vocht:
indicator van matig vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
matige zuurindicator, op sterk zure tot zwak basische bodems
Ellenberg voedselrijkdom:
indifferent
Maaigevoeligheid:
redelijk/volledig maaitolerant
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
duinfreatofyt

Tijmereprijs is een soort van kortgrazige, vochtige, matig voedselrijke graslanden en pioniersmilieus. In graslanden is er een duidelijke preferentie voor paardenweitjes. In andere weiden is de soort zeer vaak aan te treffen onder de prikkeldraad. Ook in frequent gemaaide gazons kan de soort abundant zijn, op voorwaarde dat de bemesting en het herbicidengebruik beperkt zijn. Verder staat tijmereprijs vooral op bospaadjes en in extensieve tredvegetaties, vaak in het gezelschap van bijzondere soorten hogere planten of blad- en levermossen. Tijmereprijs komt op de meeste bodemtypes voor, maar mijdt zeeklei.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Sieber codes:
AK2
AK3
GA
OP2
OP3
Rode lijst:
niet bedreigd
Zeldzaamheid KFK-klasse:
1129-1856 kwartierhokken
Invasieve exoot:
Nee
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Arnout Zwaenepoel
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken