Bouwen aan groenexpertise

Kleinste egelskop

Sparganium natans

is een indicator van een goede toestand voor

Natura 2000: Zure bruingekleurde vennen (3160)

is een indicator van een goede toestand voor

Natuurstreefbeeld: Zure bruingekleurde vennen (3160)

Hoogte plant

Minimaal:
10cm
Maximaal
100cm

Licht

Min:
lichte schaduw
Max:
lichte schaduw

Voedsel

Min:
voedselarm
Max:
matig voedselrijk

Bloeiperiode

Vanaf:
juni
Tot:
augustus

Vocht

Min:
aquatisch
Max:
aquatisch

Bloemkleur

bloemdek ontbreekt

Bestuiving

windbestuiving
Areaal:

Kleinste egelskop komt voor in gematigde en boreale delen van het noordelijk halfrond (Noordwest-Europa, Noord-Amerika, delen van Azië). Het hoofdareaal in Europa loopt van Zuidwest- Frankrijk, Ierland en delen van Scandinavië oostwaarts tot in Azië. De Lage Landen hebben een eerder centrale ligging in het areaal. In België is de soort vrijwel uitsluitend bekend van een reeks groeiplaatsen in de Kempen.

Verspreiding in Vlaanderen:

In de loop van de twintigste eeuw is kleinste egelskop in Vlaanderen duidelijk achteruitgegaan: voor 1939 kwam de soort nog op verschillende plaatsen in Oost-Vlaanderen voor (vooral Scheldevallei) en verspreid in de Kempen. Nu groeit ze in hoofdzaak op een aantal plaatsen in het noordoosten van de Kempen en is ze globaal zeer zeldzaam. Na 1990 is ze gemeld van minder dan 10 vindplaatsen en ze dient dus beschouwd te worden als een bedreigde soort. Wellicht zijn verzuring, eutrofiëring en de hiermee gepaard gaande vorming van dikkere organische onderwaterbodems oorzaak van die snelle evolutie. Ook het wegvallen van kwel is een mogelijke oorzaak van achteruitgang.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
overwinterend groen
Levensvorm:
hydrofyt
helofyt
Geslachtsverdeling:
eenslachtig, eenhuizig
Vruchttype:
steenvrucht
Vruchtkleur:
bruin
Verbreidingswijze:
water
dieren (inwendig)
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
half-lichtplanten
Ellenberg vocht:
waterplanten die onder water wortelen maar minstens tijdelijk aan of boven de oppervlakte uitkomen
Ellenberg pH:
matige zuurindicator, op sterk zure tot zwak basische bodems
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofarme bodems
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
hydrofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum zwak zuur tot maximum zwak zuur

Kleinste egelskop groeit in ondiep water in vennen, sloten e.d. Het water is voedselarm, doorgaans zwak zuur en enigszins bicarbonaat gebufferd. De soort groeit zowel op zandige tot lemige als op venige bodem, maar meestal is een mineraal substraat (zand of leem) binnen het wortelbereik aanwezig. Mogelijk heeft de plant nood aan voldoende basentoevoer in de minerale bodem via het grondwater. De standplaatsen kunnen eventueel droogvallen in de zomer. De soort kan samen worden aangetroffen met blaasjeskruiden.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
zeldzaam
Zeldzaamheid KFK-klasse:
18-59 kwartierhokken
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Floris Vanderhaeghe, Luc Denys
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken