Platte rus

Platte rus is een lage tot middelhoge, grijzig-donkergroene zomerbloeier met een kruipende wortelstok met korte tot vrij lange leden. De opgerichte, meestal enigszins afgeplatte bloeistengels staan in pollen of rijen en zijn in de onderste helft bebladerd. De bladeren bestaan uit een bruine, buisvormig de stengel omgevende bladschede en een grasachtige, tot twee millimeter brede bladschijf. De bloemen staan in een meestal losse bloeiwijze met een vrij lang schutblad, dat vaak boven de bloeiwijze uitsteekt. De doorslaggevende verschillen met Zilte rus zijn te vinden in de bloemen en vruchten: de bloemdekbladen zijn doorgaans groen of lichtbruin en ongeveer twee millimeter lang, de helmknoppen zijn ongeveer anderhalf maal zo lang als de helmdraden, de stijl is ongeveer half zo lang als het vruchtbeginsel, de lichtbruine of roodbruine doosvrucht is duidelijk langer dan de bloemdekbladen en de zaden zijn minder dan een halve millimeter lang.

Platte rus komt voor in Europa met uitzondering van enige randgebieden, in West- en Midden-Azië en sporadisch in Noord-Amerika. In Nederland is hij vrij algemeen langs de grote rivieren en plaatselijk in kuststreken; elders treedt hij sporadisch op. In hoeverre hij op de Waddeneilanden voorkomt, moet nog worden nagegaan.

Platte rus groeit voornamelijk op klei, voorts op leem en sterk verdichte zand- en veengrond, op vochtige tot natte, neutrale tot basische, kalk- en voedselrijke, eventueel zwak brakke grond. De standplaats is open tot grazig en wordt veelal beweid of be(t)reden; ook pioniert de plant op kale grond die door vergraving of oeverafslag bloot is gekomen. Van nature is Platte rus een bewoner van uiterwaarden, waar hij in laagten, aan de rivieroever en aan oude rivierlopen en kolken groeit. Verder treedt hij veel op in klei- en grindgroeven. Langs wegen staat hij in de door ontspoorde voertuigen dichtgereden strook waar na regenbuien plassen water blijven staan. Planten waarmee deze Rus dikwijls samen optreedt, zijn Grote weegbree (Plantago major), Zilverschoon (Potentilla anserina), Vijfvingerkruid (P. reptans), Fioringras (Agrostis stolonifera), Ruige zegge (Carex hirta), in uiterwaarden ook Akkerkers (Rorippa sylvestris) en Moerasvergeet-mij-nietje (Myosotis scorpioides), aan rivieroevers en zand- en kleigaten ook Naaldwaterbies (Eleocharis acicularis) en diverse eenjarigen.

In welke mate Platte rus zout verdraagt, is niet duidelijk. In natuurlijke zoutvegetaties, waarin de nauw verwante Zilte rus zo'n grote rol speelt, laat Platte rus verstek gaan. Maar aan de rand van 's winters gepekelde wegen breidt hij zich de laatste tijd uit. Dikwijls wordt hij hier vergezeld door Stomp kweldergras (Puccinellia distans subsp. distans). Vooral in het Fries-Groningse kleigebied is hij tegenwoordig een vrij gewone wegbegeleider, maar ook verder landinwaarts (bijvoorbeeld in de Gronings-Drentse veenkoloniën en bij Maastricht) verschijnt hij in toenemende mate aan wegranden.

© E.J. Weeda, Nederlandse Oecologische flora, IVN, 1994 (deel 5)