Bouwen aan groenexpertise

Stijve naaldvaren

Polystichum aculeatum

Hoogte plant

Minimaal:
25cm
Maximaal
90cm

Licht

Min:
schaduw
Max:
lichte schaduw

Voedsel

Min:
voedselarm
Max:
voedselarm

Bloeiperiode

Vanaf:
juli
Tot:
september

Vocht

Min:
vochtig
Max:
vochtig

Bloemkleur

bloemdek ontbreekt

Bestuiving

windbestuiving
Areaal:

Stijve naaldvaren is voornamelijk een soort van het Europese middengebergte. Het areaal beslaat vooral West-, Midden- en Zuid-Europa, maar loopt via Klein-Azië en de Kaukasus door tot Noord-Iran en zuidelijk Siberië. Afgezien van enkele geïsoleerde vindplaatsen in Zuid-Noorwegen (onder invloed van de Golfstroom!), ligt Vlaanderen aan de noordgrens van het areaal op het continent. Op de Britse Eilanden komt de soort noordwaarts voor tot Noord-Schotland. In België is ze in hoofdzaak beperkt tot Wallonië (Kalkstreek en Ardennen, Leemstreek en Lotharingen).

Verspreiding in Vlaanderen:

In Vlaanderen is er een toename van het aantal vindplaatsen tussen de beide karteerperioden, maar de soort blijft zeer zeldzaam en verdient bescherming. Het zwaartepunt van de verspreiding ligt in de Leemstreek (vooral Vlaams-Brabant) en in de Voerstreek. In Vlaams-Brabant is de soort bijna uitsluitend in holle wegen gevonden. Buiten de Leemstreek en de Voerstreek werd stijve naaldvaren enkel op (oude) muren gevonden. Op plaatsen waar stijve en zachte naaldvaren samen groeien, komt dikwijls ook hun triploïde bastaard (P. x bicknellii) voor. Die is morfologisch intermediair tussen beide oudersoorten en kan ervan worden onderscheiden door de geaborteerde sporen en door karyologisch onderzoek.

Legende: vierkant 1939-1971, stip 1972-2004:
Verspreidingskaart
Zaad:
vanaf juli tot september
Gebruik:
geen nuttig gebruik
Bladseizoen:
groenblijvend
Levensvorm:
hemicryptofyt
Geslachtsverdeling:
sporenplant
Vruchttype:
sporen
Vruchtkleur:
onopvallend
Indigeniteit:
inheems
Herkomst:
oorspronkelijk inheems
Grime-competitiewaarde:
0.00
Grime-stresswaarde:
0.00
Grime-ruderaliteitswaarde:
0.00
Ellenberg licht:
schaduwplanten
Ellenberg vocht:
indicator van matig vochtige tot vochtige standplaatsen
Ellenberg pH:
tussen matige zuurindicator en zwakke zuurindicator
Ellenberg voedselrijkdom:
stikstofrijke bodems
Ecologische amplitude:
smalle amplitude
Gebondenheid aan grondwater:
plaatselijke freatofyt
Zuurtegraad bodem:
minimum basisch tot maximum basisch

Karyologisch en kruisingsonderzoek hebben aangetoond dat stijve naaldvaren een allotetraploïde soort is met als voorouders zachte naaldvaren (Polystichum setiferum) en lansvaren (P. lonchitis). In Vlaanderen is stijve naaldvaren een plant van oud bos of struweel op kalkrijke, voedselarme, stikstofrijke, vochtige puinbodems. Elders komt de soort evengoed voor op silicaatbodems, maar ze is steeds gebonden aan koele en vochtige omstandigheden. In het laagland groeit stijve naaldvaren dikwijls op de beschaduwde bermen van holle wegen of op greppelkanten.

Habitatrichtlijn 2:
Nee
Habitatrichtlijn 4:
Nee
Beschermd:
Nee
Rode lijst:
zeldzaam
Zeldzaamheid KFK-klasse:
18-59 kwartierhokken
In samenwerking met:
Auteur atlasteksten:
Ronnie Viane
Referenties
  • Van Landuyt W., Hoste I., Vanhecke L., Van den Bremt P. Vercruysse W. & De Beer D. (red.) 2006. Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels gewest. Nationale Plantentuin en het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek i.s.m. Flo.Wer vzw.

Cursussen bij Inverde

Boeken